و مدتهاى متمادى آن را در دست داشته باشد، آيا ميتوان براى او ايجاد مزاحمت كرد يا نه، محلّ اشكال است.

(مسأله 3533) همانگونه كه انسان به وسيله احياء كردن زمين، مالك آن ميشود و در حريم آن حقّى براى او ثابت ميشود، به وسيله «تحجير» نيز كه مقدّمه احيا كردن است، در مورد زمين و حريم آن صاحب حق ميشود.

(مسأله 3534) تحجير عبارت است از كارهاى مقدّماتى ساختوساز، از قبيل كندن پى، تعيين حدود، شناژبندى، پيريزى و ديگر كارهايى كه عرفاً احيا به شمار نميآيد، ولى مقدمه احياء ميباشد.

(مسأله 3535) حق اولويتى كه در زمين و حريم آن به وسيله تحجير حاصل ميشود، محدود به زمانى است كه عرفاً بين تحجير و احياء پيش ميآيد، اگر به درازا بكشد اين حق اولويت ساقط ميشود و ديگران ميتوانند نسبت به احيا كردن آن اقدام نمايند.

(مسأله 3536) در فرض ياد شده اگر به هنگام تحجير از وسائلى چون سنگ، آجر، آهن و غيره استفاده شده، احيا كننده بعدى مشكل است كه بتواند در آنها تصرّف كند، مادامى كه ثابت نشده كه تحجير كننده از آنها اعراض كرده است، يا به قدرى به درازا بكشد كه عرفاً معطّل گذاشتن زمين محسوب شود. كه در اين صورت بنابر احتياط واجب به حاكم شرع مراجعه نمايد.

(مسأله 3537) اگر در فرض ياد شده بدون مراجعه به حاكم شرع آثار تحجير را از بين ببرد و به احياء زمين اقدام كند، مالك زمين ميشود، اگرچه نسبت به آنچه از مال ديگرى تلف كرده، بنابر احتياط واجب ضامن‌