بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) - الخوئي، السيد ابوالقاسم

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 601

استعانت: به معناى كمك خواستن است. اين كلمه به دو گونه بى واسطه و يا با واسطه «باء» متعدّى و استعمال مى شود. مى گويند «استعنته» و «استعنت به» يعنى از او درخواست مدد و يارى نمودم.
يك نكته ادبى
«ايّاك»، در هر دو مورد مفعول است و براى افاده حصر مقدم شده است و در اين آيه از سياق غيبت به سياق خطاب يعنى از سوم شخص به دوم شخص منتقل گرديده است و علت اين انتقال كه «التفات» ناميده مى شود، يكى از دو چيز مى تواند باشد:
1- جملاتى كه قبل از اين آيه واقع شده، دلالت دارند بر اين كه خداوند متعال مالك و مربى تمام موجودات و گرداننده تمام شئون هستى و زندگى آن ها است و اين صفت، مقتضى آن است كه تمام اشياء و موجودات در علم او حاضر باشند و او به تمام بندگان و اعمالشان به تمام موجودات احاطه داشته باشد تا در روز قيامت در برابر اطاعت آنان پاداش دهد و بر معصيتشان كيفر كنند و همين معنى و حضور بندگان در برابر او اقتضا مى كند كه آنان نيز حضورشان را در پيشگاه او اظهار كنند و او را مخاطب قرار دهند و بگويند: «ايّاك نعبد»
2- حقيقت عبادت و پرستش، خضوع كردن بنده است در برابر پروردگارش به اين جهت كه او مربى و سرپرست اوست و امورش در اختيار وى بوده و با دست او اداره مى شود كه آن را «ربوبيّت» مى گويند. ربوبيّت نيز مقتضى حضور مربى است كه تا تربيت و تدبير شئون بنده و تربيت شده خويش را به عهده بگيرد. استعانت و كمك خواستن نيز مانند عبادت، حضور معبود و مربى را لازم دارد زيرا عدم استقلال انسان و نياز وى به يارى و عنايت خداوند مقتضى آن است كه او در پيش مددخواهنده حضور داشته باشد تا اعانت و يارى از طرف وى محقق گردد.
پس، بنده در مقام عبادت و استعانت خود را در برابر خداوند حاضر مى بيند نه غايب، به همين جهت او را حضورا خطاب مى كند و مى گويد: تنها تو را مى پرستم و از تو يارى مى طلبم. «ايّاك نعبد و ايّاك نستعين»
تفسير
پس از آن كه خداوند با آيات گذشته، خود را تمجيد و توصيف نمود، به بندگانش ياد مى دهد كه اين آيه شريفه را بخوانند و به مفهوم و حقيقت آن معترف باشند كه آنان به جز خدا كسى را ستايش نمى كنند و از كسى به جز او استعانت و مدد نمى جويند زيرا تمام موجودات غير از خدا ذاتا فقير و

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 601

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست