بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) - الخوئي، السيد ابوالقاسم

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 528

پيروى نمود يا نه؛ مسئله اى است كه در ميان مفسرين و دانشمندان تفسير و حديث، بسيار مورد اختلاف است و به نظر ما اين گونه روايات در تفسير قرآن، قابل اعتماد و تبعيت است و مفسر مى تواند در مسيرش به آن ها استناد كند زيرا اقتضاى حجيت و اعتبار، همين است.
تفسير قرآن با خبر واحد
گفتيم: خبر واحد موثق- خبرى كه شرايط حجيّت و اعتبار را داراست- در تفسير قرآن نيز حجيّت دارد و مى توان قرآن را با اين گونه اخبار و روايات تفسير نمود ولى گروهى در اين مورد، اشكالى دارند كه توضيح آن بدين قرار است:
مى گويند: معناى اعتبار و حجيتى كه براى خبر واحد و يا به دلايل ظنى ديگر ثابت شده است، اين است كه در صورت عدم اطلاع از واقع، به آن خبر واحد و يا دليل ظنى ديگر ترتيب اثر داده شود و از آن پيروى گردد، به همان گونه كه از خود واقع در صورت شناختن آن پيروى مى شود.
اين گونه ترتيب اثر دادن به روايت ظنى، در صورتى صحيح است كه مفهوم آن حكم شرعى باشد و يا به موضوعى دلالت كند كه داراى حكم شرعى است زيرا در احكام شرعى، انسان در صورت عدم اطلاع از حكم واقعى به ظاهر مكلف است و بايد طبق آنچه از دلايل ظنى ظاهر مى شود، عمل كند! اين است معنى و شرط حجيّت و ترتيب اثر دادن به مفهوم روايت، ولى اين شرط گاهى در روايتى كه از معصوم(ع) درباره تفسير نقل گرديده است، موجود نيست چون روايات تفسيرى غالبا مربوط به غير احكام شرعى است، مانند رواياتى كه در تفسير آيات قصص و سرگذشت ملل و اقوام گذشته و يا در تفسير آيات اصول و عقايد و امثال آن آمده است، پس دلايل حجيّت و اعتبار خبر واحد نمى تواند شامل تمام اخبار تفسيرى گردد و اعتبار همه آن ها را تثبيت كند.
اين بود خلاصه اشكالى كه در اعتبار روايات غير قطعى تفسيرى وجود دارد ولى اين اشكال به نظر ما بسيار سست و مخالف تحقيق است زيرا در مباحث «علم اصول» ثابت شده كه معناى اعتبار علايم و امارات كه به طور ظنى و احتمالى، واقع را به ما ارائه و نشان مى دهند، اين است كه آن علايم شرعا و طبق نظر شارع به جاى دلايل علمى و يقين آور به كار مى رود. ظن به واقع و واقع يابى احتمالى كه از آن ها استفاده مى شود، جانشين قطع و يقينى است كه از دلايل علمى به دست مى آيد.
با اين حساب، در هر موردى كه از دلايل علمى پيروى مى شود، از اين گونه علايم و دلايل ظنى كه شرعا معتبر مى باشد، مى توان تبعيت كرد و خبر واحد معتبر هم يكى از همان دلايل ظنى معتبر

نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 528

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست