مسافر به حد ترخّص برسد، همچنين معيار در افطار روزه نيز همين است، پس قبل از رسيدن به اين حدّ، حقّ افطار كردن ندارد، بلكه اگر افطار كند، علاوه بر قضا، كفّاره هم بنابر احتياط بر او واجب است.

مسأله 6- بنابر قول اصحّ، مسافرت در ماه رمضان از روى اختيار هرچند براى فرار از روزه باشد جايز است، ليكن قبل از آن‌كه بيست و سه روز از ماه رمضان بگذرد كراهت دارد، مگر آن‌كه سفر حج يا عمره باشد، يا به خاطر مالى كه مى‌ترسد تلف شود، يا برادرى كه مى‌ترسد به هلاكت برسد سفر كند. اما در روزه واجب معيّن غير از ماه رمضان، احتياط آن است كه به اختيار خود مسافرت نكند، چنان كه اگر در مسافرت باشد احتياط آن است در صورت امكان براى انجام آن قصد اقامت كند. اگر چه در نذر معيّن، بنابر اقوى مسافرت جايز است و اگر مسافر باشد قصد اقامت واجب نيست.

مسأله 7- براى مسافر، بلكه هر كسى كه روزه خوردن برايش جايز است، پر كردن شكم از خوردنى و نوشيدنى مكروه است. و همچنين است جماع كردن در روز، بلكه احتياط (مستحب) ترك آن است، اگر چه بنابر اقوى جايز است.

مسأله 8- روزه خوردن در ماه رمضان براى چند نفر جايز است: پيرمرد و پيرزن اگر روزه براى آنان ممكن نباشد يا مشقّت داشته باشد و كسى كه مرض عطش دارد، چه اصلًا نتواند خوددارى كند و يا براى او دشوار باشد و زنى كه نزديك زاييدن او است و روزه براى خود او و يا براى فرزندش ضرر دارد و زنى كه بچه شير مى‌دهد و شير او كم است، در صورتى كه روزه به او يا بچه‌اش ضرر برساند، پس تمامى اين افراد روزه نمى‌گيرند و بر هر يك از آن‌ها واجب است به جاى هر روز يك مدّ طعام كفّاره بدهند- و احتياط (مستحب) دو مدّ است- به جز پيرمرد و پيرزن و كسى كه مرض عطش دارد كه در صورتى كه روزه براى آنان ممكن نباشد، وجوب كفّاره بر آنان محل اشكال است، بلكه واجب نبودن آن خالى از قوّت نيست، همچنان كه وجوب كفّاره بر زنى كه زاييدن او نزديك است و بر زنى كه بچه شير مى‌دهد، در صورتى كه روزه به خود آن‌ها ضرر مى‌رساند نه به فرزندانشان محل تأمل است.