مسأله 4- اگر در سلام نماز شك كند بعد از آن‌كه داخل چيزى شده باشد كه مترتب بر فارغ شدن از نماز است- مثل تعقيب و مانند آن- يا در بعضى از كارهايى كه منافات با نماز دارد و مانند اين‌ها از امورى كه نمازگزار جز بعد از فراغ از نماز به آن‌ها نمى‌پردازد، اعتنا (به شك) نمى‌كند. چنان كه اگر مأموم در گفتن تكبيرة الاحرام شك كند و به كارى كه مترتب بر تكبيرة الاحرام است- و لو اينكه به مانند سكوتى كه در نماز جماعت مستحب است و مانند آن- مشغول شده باشد، به شك خود اعتنا نمى‌نمايد.

مسأله 5- چيزى كه در محل (آن چيز) در انجام آن شك كند و آن را انجام دهد، سپس متوجّه شود كه آن را به جا آورده بوده است، نماز را باطل نمى‌كند، مگر آن‌كه ركن باشد.

چنان كه اگر آن را انجام ندهد و از محل آن گذشته باشد، سپس معلوم شود كه آن را به جا نياورده بوده است نمازش باطل نمى‌باشد، به شرط آن‌كه ركن نباشد و جبران آن هم ممكن نباشد به اينكه داخل ركن ديگرى شده باشد و اگر جبران آن ممكن باشد، بايد آن را جبران نمايد، اگر چه ركن نباشد.

مسأله 6- اگر در حال انجام دادن كارى از كارهاى نماز شك كند كه در بعضى كارهاى قبلى شك كرده يا نه، به شك خود اعتنا نمى‌كند و همچنين است اگر در آن حال شك كند كه چنين سهوى كرده است يا نه (يعنى شك كند كه در كارهاى قبلى سهوى كرده يا نكرده).

البته اگر شك كند كه سهوى انجام داده يا نه در حالى كه در محل جبران مشكوك است (و از محل آن نگذشته) بايد آن را به جا آورد.

حكم شك در عدد ركعت‌هاى نماز واجب‌

مسأله 1- براى شك مزبور (شك در ركعات نماز) به مجرد پيدا شدنش حكمى نيست اگر بعداً برطرف شود، ولى اگر شك باقى بماند (و برطرف نشود)، چنين شكى نماز دو ركعتى و سه ركعتى و دو ركعت اول نمازهاى واجب چهار ركعتى را باطل مى‌كند و در بعضى از صورت‌هاى نمازهاى چهار ركعتى نماز را باطل نمى‌كند، بلكه براى آن علاج و چاره است، مشروط بر آن‌كه دو ركعت اول نماز را احراز نموده (و علم به انجام آن داشته) باشد و اين احراز به سر برداشتن از سجده آخر (ركعت دوم) حاصل مى‌شود و اما اگر ذكر