بسم الله الرحمن الرحیم

تاریخ : 1386/07/30

اذان از منظر فريقين

از جمله موارد اختلافي ميان شيعه و سني مبحث اذان است كه در چند محور مورد بحث و اختلاف است:

1ـ تاريخ و كيفيت تشريع اذان

2ـ تثويب (الصلوة خير من النوم) در اذان

3ـ بررسي جايگاه «حي علي خير العمل» در اذان

4ـ بررسي جايگاه «شهادت ثالثه» (اشهد ان عليا ولي الله) در اذان

مبحث اول: تاريخ و كيفيت تشريع اذان

نقش علامه حلي و شيخ طوسي در فقه مقارن

مرحوم علامه حلي متوفاي 726 هـ. ق. در كتاب «تذكرة الفقهاء» و «المنتهي» كه كتابي در موضوع فقه مقارن است حرف آخر در اين موضوع را مي زند. اگر كسي بخواهد به نقش علامه حلي در فقه مقارن پي ببرد، حداقل بايد پنجاه، شصت صفحه از كتاب «المنتهي» و صد صفحه از كتاب «المنتهي» را مطالعه كند تا اهميت اين دو كتاب پي ببرد.

البته قبل از علامه حلي، مرحوم شيخ طوسي، متوفاي 460 اولين كتاب فقه مقارن را به نام «الخلاف» تدوين كرده است ولي از آن جا كه اين كتاب اولين كار در فقه مقارن است نقايص زيادي دارد. شيخ طوسي هم با توجه به مرجعيت عامه و اشتغالات متعددي كه داشته اند، آن گونه كه مرحوم علامه حلي وارد فقه مقارن شده اند، وارد اين مبحث نشده است؛ ولي امتيازي كه شيخ طوسي دارد اين است كه وي فقه مقارن را به صورت استدلالي تدريس كرده است.

ايشان حوزه اي جهت تدريس فقه شيعه و حوزه اي براي تدريس بقيه مذاهب اسلامي برپا كرده بودند؛ كه اين امتياز را هيچ كس غير از شيخ طوسي دارا نبوده است و اين جايگاه او از سوي تمامي علماي سني عصر خود مورد قبول واقع شده بوده است. در حوزه درس فقه شيخ طوسي، حدود چهارصد نفر از فقهاي شيعه و تعداد زيادي از فقهاي اهل سنت شركت مي نمودند.

گرچه شيخ طوسي قلم خوب و رواني داشته است؛ اما قلم علامه حلي طوري است كه هر چه قدر انسان مطالعه مي كند خسته نمي شود و علامه حلي تلاش دارد از به كار بردن بعضي از عبارت هاي نامأنوس اجتناب كند. حتي من معتقدم كه عبارت هاي مرحوم علامه از عبارت هاي مرحوم شهيد به مراتب سهل الوصول تر است.