در صورت اول فطرت خود را زنده به گور كرده و بر ويرانه هاى آن بساط عشرت مى گستراند , و در صورت دوم به طبيعت چهره فطرت بخشيده و آن را دريچه سعادت ابدى خود مى گرداند

قرآن كريم با توجه به دو گانگى خواسته هاى فطرت و طبيعت آدمى است كه مى فرمايد[ و عسى ان تكرهوا شيا و هو خير لكم و عسى ان تحبوا شيا و هو شر لكم

وجه جمع اين آيه با آن آياتى كه انسان را ملهم به فجور و تقوى و يا محبت ايمان به خدا مى داند اين است كه بينش فطرى انسان متوجه خير و شر واقعى اوست , و خواهان خير و گريزان از شر مى باشد اما انسان گاه به تبعيت از طبيعت دوستدار چيزى مى شود كه مكروه فطرت است و يا آن كه از چيزى منزجر مى شود كه مورد توجه و محبوب فطرت مى باشد

از توجه به دوگانگى طبيعت و فطرت انسان اين نكته نيز دانسته مى شود كه منظور علامه طباطبايى ( ره ) در برخى از عبارات كه مى فرمايد : انسان از معاصى منزجر نيست همراهى فطرت با برخى از معاصى نمى باشد , بلكه مراد اين است كه معاصى مطابق با