نام کتاب : شريعت در آينه معرفت نویسنده : جوادی آملی، عبدالله جلد : 1 صفحه : 359
بنابراين نظر اگر فهم مجتهد مطابق با واقع نباشد باطل است , يعنى هيچ مطابقتى
براى آن در عصر و يا دهر و سرمد وجود ندارد , اما اگر فهم مجتهد مطابق با واقع
باشد , آن فهم همانند اصل اسلام سرمدى و باقى است , ممكن است مجتهدين در طول
تاريخ برخلاف واقع فتوى دهند , ليكن معرفت شناسى كه در بيرون از حوزه فتوى به
نزاع مجتهدين مى نگرد بدون آن كه به صحت و يا سقم يكى از نظرهاى درگير , نظرى
خاص داشته باشد , امر آنها را داير بين نفى و اثبات مى داند , اگر او بخواهد
به بيش از اين مقدار پرداخته و نظر صحيح را از آن ميان شناسايى كند مجبور است
كه به صحنه اجتهاد گام نهد و از درون به معارف دينى بنگرد و استدلال و برهان
خود را اقامه نمايد , در اينحال بصورت يك فقيه ظهور مى كند نه بصورت يك
معرفت شناس پس معرفت شناس هرگز نمى تواند به بهانه معرفت شناسى به نسبى
بودن و يا عصرى بودن فتاواى مجتهدين نظر بدهد
معرفت دينى نسبى و عصرى نيست هر چند كه مجتهدين در عصر خود به گوشه اى از آن
, كه متناسب با نيازهاى زمانشان هست دست مى يابند شرائط و عوامل گوناگونى
هستند كه زمينه حركت مجتهد را براى شناخت حكمى خاص فراهم مى آورند , نيازهاى
مختلفى كه شرائط سياسى و اقتصادى جهان اسلام در طول تاريخ ايجاد كرده است , در
هر زمان به تناسب خود فقها را بر آن مى داشته است تا در مقام پاسدارى و حراست
از حريم دين الهى و اجراى احكام متناسب , امكانات مختلف حوزه ها را در جهت
پاسخگويى به آن نيازها بسيج نمايند
از رهگذر اين سازماندهى و هماهنگى مستمر است كه ابواب
نام کتاب : شريعت در آينه معرفت نویسنده : جوادی آملی، عبدالله جلد : 1 صفحه : 359