اين داد و ستد متقابل بين آن كس كه در درون يك علم است با آن كس كه از بيرون به داورى درباره آن مشغول است همانند دادو ستد متقابلى است كه در بحث تقابل وجود دارد

در مباحث مربوط به تقابل آن را به چهار تقسيم مى نمايند , تقابل تضاد , تناقض , تضايف و عدم و ملكه

خود تقابل كه مقسم اين هر چهار قسم است و از اين جهت بر همه آنها سايه افكن است از جهت ديگر در زير پوشش تضايف كه يكى از اقسام مذكور است قرار مى گيرد , زيرا تضايف را مصاديق فراوانى است و از جمله مصاديق آن مفهوم متقابل و عنوان تقابل است

نمونه ديگر براى تاثير و تاثر متقابل درون و برون مثال مفهوم كلى است , كلى مقسم اقسام پنجگانه جنس , فصل , نوع , عرض عام و عرض خاص است , در حالى كه صدق آن بر هر يك از اقسام مذكور يا ذاتى و يا عرضى است اگر عرضى باشد عرض عام و يا عرض خاص است , و اگر ذاتى باشد , جنس , فصل و يا نوع خواهد بود , يعنى گرچه مفهوم كلى مقسم و جامع همه اقسام است ولى خود نيز به عنوان عرض عام زير پوشش يكى از اقسام پنجگانه قرار دارد زيرا معناى كلى نسبت به اقسام ياد شده ذاتى از قبيل جنس و فصل و نوع نيست بلكه عرض عام است مفهومى نه ماهوى بنابراين