اينك سخن از ادعا نيست , بحث در اين است كه كدام دين و مكتب بر اساس چه نوع از معرفت مى تواند ادعاى كمال بنمايد آن دين كه مقصدى در وراى مقاصد مادى و طبيعى داشته و معتقد به غيب باشد , و از معرفت شهودى نسبت به آن عوالم برخوردار بوده و تمام مراحل و مراتب ممكنه را طى كرده باشد مى تواند ادعاى كامل بودن و يا خاتميت خود را داشته باشد

بنابراين , پس از اثبات ضرورت وحى و وجود معرفت دينى و بعد از اقامه برهان بر نبوت و عصمت پيامبر مشخص مى توان با اتكاء بر ادعاى آن پيامبر معصوم در مورد كامل بودن و يا خاتميت دينى كه آورده است داورى كرد , و با استفاده از تلازم بين خاتميت و كامل بودن نيز مى توان اخبار نبى نسبت به يكى از اين دو را دليل بر ديگرى گرفت

قرآن كريم در تفهيم تلازم بين اين دو گاه از كامل بودن دين اسلام خبر مى دهد و گاه نيز خاتميت آن را اعلان مى دارد و درباره كامل بودن آن مى فرمايد[ اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتى و رضيت لكم الاسلام دينا

و در مورد خاتميت اسلام مى فرمايد[ ما كان محمدا ابا احد من رجالكم و لكن رسول الله و خاتم النبيين