دوا چه اثری میتواند داشته باشد؟ در پاسخ فرمودند: دعا نیز از قضا و قدر است. [1]

در روایت دیگر آمده است که علی (علیه السلام) در پای دیواری نشسته بود؛ متوجه شد که دیوار شکسته است و ممکن است فرو ریزد؛ فوراً برخاست و از آنجا دور شد. مردی اعتراض کرد که: از قضاء الهی میگریزی؟ یعنی اگر بنا باشد تو بمیری خواه از کنار دیوار خراب فرار کنی یا فرار نکنی خواهی مرد و اگر بنا نباشد صدمهای به تو متوجه گردد باز هم در هر صورت محفوظ خواهی بود؛ بنابراین فرار از زیر دیوار شکسته چه معنی دارد؟ حضرت در پاسخ وی فرمود:

افرّ من قضاء اللّه الی قدره [2].

از قضاء الهی بسوی قدر الهی فرار میکنم.

معنای این جمله این است که هر حادثه که در جهان پیش میآید مورد قضا و تقدیر الهی است. اگر آدمی خود را در معرض خطر قرار دهد و آسیب ببیند، قضاء خدا و قانون خدا است، و اگر از خطر بگریزد و نجات پیدا کند آن هم قانون خدا و تقدیر خدا است. اگر انسان در محیط میکروبدار وارد شود و بیمار گردد قانون است و اگر هم دوا بخورد و از بیماری نجات یابد نیز قانون است. بنابراین اگر انسان از زیر دیوار شکسته برخیزد و کنار برود، کاری برخلاف قانون خدا و قضاء الهی انجام نداده است و در چنین شرایطی قانون خدا این است که از مرگ مصون بماند؛ و اگر در زیر دیوار بنشیند و با سقوط دیوار نابود گردد این نیز قانون آفرینش است.

قرآن کریم، این حقیقت را به شکل جالبی بیان فرموده است. در سوره طلاق میخوانیم:

و من یتّق اللّه یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب و من یتوکل علی اللّه فهو حسبه، انّ اللّه بالغ امره قد جعل اللّه لکلّ شیء قدرا. [3]

«هر کس پرهیزکاری کند، خداوند راه خروجی برای رهایی وی از مشکلات قرار میدهد و از طریقی که گمان ندارد روزیش را میرساند؛ و هر کس بر خدا اعتماد کند و کار خود به وی واگذارد، خدا برای او کفایت است. همانا خدا فرمان خویش