این دید در مورد ناسازگاریها به معنی این است که ناسازگاریها یک سلسله امور سطحی و طفیلی نیست و یک سلسله امور اساسی در ارکان عالم است ولی از ارکان اساسیای که حق این بود که نمیبود. این پارچه را بافتهاند از سازگاریها و ناسازگاریها، به همین جهت این پارچه به صورت نیمه مطلوب و نیمه نامطلوب در آمده است؛ مثل یک پارچهای که آن را از پشم و نخ ببافند، کسی بگوید که ای کاش از اول همه این پارچه پشمی میبود و در بافتنش نخ نمیبود. طبق این نظریه نقش ناسازگاریها- که همه ناشی از اختلافها و تضادهاست- منفی است و هیچ جنبه طفیلی و لا ینفک هم ندارد که به خاطر سازگاریها قابل توجیه باشد.

معمولًا فیلسوفان بدبین، به جهان از همین دید نگریستهاند و اگر نالههایی سر دادهاند در همین زمینه بوده است؛ یعنی چنین دیدی در مورد تضادها و ناسازگاریهای جهان منشأ بدبینی فلاسفه بدبین شده است.

نظریه سوم : اصیل بودن ناسازگاریها و مؤثر بودن آنها در تکامل

نظریه سوم بیان میدارد که ناسازگاریها صرفاً جنبه سطحی و طفیلی ندارند و چنین نیست که هیچ گونه نقش اساسی در ساختمان عالم نداشته باشند (تا اینجا موافق با نظریه دوم است) ولی در عین حال این که نظریه دوم این ناسازگاریها را نبایستنیها دانسته است درست نیست؛ ناسازگاریها، هم نقش اساسی دارند و هم نقش بایستنی و وجودشان در نظام عالم ضروری است.

ناسازگاریها منشأ تنوع، تکامل، ترکیب، زیبایی و اعتلا هستند

اگر ناسازگاریها در جهان نمیبود تنوعی نبود، تکاملی نبود. این ناسازگاریها نقش اساسی را در تحول و تنوع و تغییر و تکامل جهان بازی میکنند.

این نظریه میگوید دو گروه اول همیشه نقش منفی ناسازگاریها را دیدهاند و نقش مثبت آنها را ندیدهاند؛ ناسازگاریها خود قابل توجیهاند و ضرورتی نیست که سازگاریها توجیه کننده آنها باشد.

این نظریه با نظریه اول در یک جهت موافق است و آن اینکه نقشهای منفی