نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 1 صفحه : 390
تسنّن بكار برده است چنانچه در كتاب نفحات الانس، بشرح حال صوفيّه عامّه بلكه اشخاص بسيار پستى كه ادنى نسبتى بديشان داشته پرداخته و اصلا بترجمه حال صوفيّه و عرفاى شيعه متعرّض نشده است و علاوه در حق حضرت ابو طالب والد معظّم حضرت امير المؤمنين ع كه اسلام و ايمان آوردن وى مسلّم شيعه و جمعى كثير از عامّه است محض ببهانه اينكه موافق عقيده بعضى از اهل سنّت، ايمان بحضرت رسالت نياورده بوده در سلسلة الذهب خود اشعار ناروائى با تمام بىانصافى گويد:
نسبت جان و دل چون باشد سست
نسبت آب و گل چه سود درست
بود بو طالب آن تهى ز طلب
مر نبى را عم و على را اب
خويش نزديك بود با ايشان
نسبت دين نيافت با خويشان
هيچ سودى نداشت آن نسبش
شد مقر در سقر چو بو لهبش
اينگونه امارات و ادله بر نهايت عصبيّت جامى بسيار است، قاضى نور اللّه شوشترى (شيعهتراش) با آنهمه حسن ظنّ و خوشبينى كه نسبت به علماى عامّه داشت و اكثر ايشان را شيعه اثنى عشرى مىپنداشت جامى را از متعصّبين نواصب ايشان مىداند و قاضى مير حسين ميبدى آتى الترجمة كه معاصر جامى بوده در مذمت و نكوهش وى گويد:
آن امام بحق ولى خدا
اسد اللّه غالبش نامى
دو كس او را بجان بيازردند
يكى از ابلهى يك از خامى
هردو را نام عبد رحمن است
آن يكى ابن ملجم اين جامى
تحقيق زايد در اطراف مسئله را اگر لازم باشد موكول بكتب مفصله مىداريم. وفات جامى در هفدهم محرم هشتصد و نود و هشت از هجرت (898 ه قمرى) در هشتاد و يك سالگى در هرات واقع شد و در تاريخ آن گفتهاند:
سلطان ملك و دانش جامى، كه يافت در خلد
از باده وصالش ارواح قدس كامى
تاريخ فوت او را از عقل خواستم گفت
آه از فراق جامى آه از فراق جامى- 898
اصول طريقت نقشبنديّه كه طريقه خواجگان نيز گويند، موافق آنچه از بعض مشايخ
نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 1 صفحه : 390