بحث ديگر، پس از پذيرش رابطه‌ي تکويني دنيا و آخرت آن است که آيا پاداش و جزاي اخروي عين اعمال دنيوي است، يا نتيجه‌ي آن است؟ آيات ذيل نشان دهنده‌ي اين است که نفس اعمال در آخرت حاضر مي‌گردد و جزا و پاداش عين عمل دنيوي است:

يَوْمَ تَجِدُ کُلٌ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ مِنْ خَيرٍ مُحْضَراً وَ مَا عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدٌ لَوْ أَنَّ بَينَهَا وَ بَينَهُ أَمَداّ بَعِيداّ [1] روزي که هر انساني هر کار نيکي که انجام داده است نزد خود حاضر مي‌يابد و هر کار بدي را که انجام داده است، (نيز حاضر و آماده مي‌يابد) و آرزو مي‌کند که ميان او و آن عمل ناروا فاصله‌ي مکاني يا زماني بسياري وجود مي‌داشت.

إِنَّ الَّذِينَ يأْکُلُونَ أَمْوَالَ الْيتَامي ظُلْماً إِنَّمَا يأْکُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَاراً وَ سَيصْلَوْنَ سَعِيراً [2]؛ آنان که، از روي ستم، اموال يتيمان را مي‌خورند، در حقيقت آتش مي‌خورند و در آينده وارد دوزخ خواهند شد.

وَلا يحْسَبَنَّ الَّذِينَ يبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللهُ مِن فَضَلِهِ هَوَ خَيراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ سَيطَوَّقُونَ مَا بَخِلُوا بِهِ يوْمَ الْقِيامَهِ [3]؛ کساني که به آنچه خدا از فضل خود به آنان عطا کرده است، بخل مي‌ورزند، گمان مي‌کنند که اين بخل و امساک براي آنان بهتر است، بلکه اين کار براي آنان بدتر مي‌باشد؛ زيرا به زودي آنچه را به آن بخل ورزيده‌اند، به صورت طوقي بر گردن آنان خواهد افتاد.

فَمَنْ يعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ خَيراً يرَهُ وَ مَنْ يعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ شَرّاً يرَهُ [4]؛ هر کس به اندازه‌ي سنگيني ذره‌اي کار نيک انجام دهد آن را مي‌بيند و هر کس به اندازه‌ي سنگيني ذره‌اي کار بد انجام دهد آن را مي‌بيند.

فَاتَّقُوْا النَّارَ الَّتِي وَ قُودُهَا النَّاسُ وَ الحِجَارَهُ [5] بپرهيزيد از آتش دوزخ که مواد