حنيفا فطرة الله التي فَطَرَ الناس عليها لا تبديل لخلق الله ذلک الدين القيّم )[1]، چنين بر مي آيد که خداوند فاطر است و انسان مفطور ، و فطرت چيز سومي است که انسان بر آن شيء سوم که فطرت ناميده مي شود ، ساخته و آفريده شد ؛ يعني باني « خدا » ، مبنا « فطرت » و مبنيّ « انسان » ؛ ليکن تدبّر تامّ در آيات قرآن کريم و نيز بررسي عميق عقلي درباره واقعيت اشياي ممکن ، به اين نتيجه مي رسد که تغايرِ فطرت و مفطور ، مفهومي است نه مصداقي ، چنان که تفاوت ملکوت و مملوک الهي ، مفهومي است ، نه مصداقي .

نهم . تذکري پيرامون برهان اعجاز

در برهان اعجاز گاهي تلازم صدق دعوي نبوت با معجزه ، مورد ترديد قرار مي گيرد[2]، ليکن تفصيل و همچنين اثبات ملازمه بين آن دو را مي توان در کتاب ، علي بن موسي الرضا عليه السلام و الفلسفة الالهيّه يافت . 3

و الحمد لله رب العالمين

جوادي آملي - دماوند -[12]مرداد[1374]