responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : تبيين براهين اثبات خدا نویسنده : جوادی آملی، عبدالله    جلد : 1  صفحه : 37

کبرا مورد تحليل واقع شد ، اکنون بايد نتيجه آن مورد بررسي قرار گيرد که آيا نتيجه آن مطابق با مطلوب است يا نه ، چون نتيجه آن بر فرض تماميت همه شرايط و ارکان ، بيش از اثبات اصل وجود ناظم آگاه ، مدير و مدبّر نيست ، لذا نمي توان نحوه وجود او ، از قبيل واجب يا ممکن بودن و نيز مقدار وجود او ، از لحاظ وحدت يا تعدد و کثرت ، و همچنين ساير مباحث مربوط به اسماي حسناي الهي را اثبات کرد ، پس اگر مطلوب از برهان نظم اثبات واجب باشد ، نتيجه برهان مزبور مطابق با مطلوب نخواهد بود ، مگر با تتميم آن به برهان صديقين يا برهان امکان و وجوب ، و اگر مطلوب از آن اثبات وصف علم و قدرتِ واجب بعد از فراغ از اصل تحقق ذات واجب باشد ، برهان ياد شده تا حدودي آن را کفايت مي نمايد .

البته بهترين راه براي اثبات نظم جهان آفرينش آن است که بعد از اثبات وجود بسيط الحقيقه و اينکه آن ذات اقدس عين علم نا محدود ، قدرت بيکران ، حيات سرمدي و مانند آن است ، چنين ثابت شود که اثر او جز نظام احسن نخواهد بود و حکمت متعاليه چنين راهي را مي پيمايد ؛ يعني از نظام احسن ربّاني احسن النظام بودن کيان خِلقَت تبيين مي شود ، چنان که حکيم سبزواري رحمه الله چنين فرموده اند :

فالکلّ من نظامه الکياني *** ينشأ من نظامه الربّاني [1]

اگر گاهي احساس بي نظمي شود يا کيفيت نظم معلوم نباشد، حتماً در اثر اشتباه در بررسي يا نسبي انگاشتن آن مورد است ، و گرنه در برابر مجموع آفرينش ، طبق برهان لمّي اي که اخيراً اشاره شد ، هر چيزي در موطن خاص خود قرار دارد ، چنان که حکيم سبزواري رحمه الله فرموده اند :

موتاً طبيعياً غدا اخترامي *** قيس إلي کلية النظام


[1] شرح حکمت منظومه ، ص 171 .

نام کتاب : تبيين براهين اثبات خدا نویسنده : جوادی آملی، عبدالله    جلد : 1  صفحه : 37
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست