responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : تبيين براهين اثبات خدا نویسنده : جوادی آملی، عبدالله    جلد : 1  صفحه : 189

دلالت امکان فقري بر غناي ذاتي واجب

با تبيين امکان فقري ، وجود و ايجاد ، وجوب و ايجاب ، و حاجت و نياز اموري مغاير و ملازم با يک ديگر نيستند ؛ بلکه هستي و وجود معلول همان واقعيت واحدي است که عين فقر و نياز به غير و نفس افاضه و ايجاد و ايجاب است و چون وجود آن فقيرانه بوده و هستي آن جز پيوند و ربط به غير ، چيز ديگر نيست ، وجوب و ضرورت آن نيز بالغير است و براي چنين چيزي ، ذات خالي از فقر و ربط متصوّر نيست ، تا آن که علاوه بر امکان فقري به وصف ديگري به نام امکان ماهوي متصف شود . 1


[1] ورود فقر و ربط به متن هستي و ذات وجود معلولي و سلب نفسيّت و ذاتي که لا اقتضاي نسبت به هستي و نيستي باشد ، برخي از دشواري هاي حکمت مشاء را که در مورد دو طرف نسبت بين عالَم و مبدأ آن است ، به سادگي رفع نمود ، زيرا عالَم يا صادر اوّل در حکمت رايج ، با نظر بر ذات خود ممکن بوده و هستي يا نيستي آن جايز است و از طرف ديگر زوال عالم منوط به زوال واجب است و چون زوال واجب ممتنع است ، زوال عالم نيز ممتنع بوده و مستحيل است ، پس عالم يا صادر اول با نظر به ذات خود ، امکان زوال و با نظر به مبدأ ، استحاله زوال دارد و در طرف وجود نيز عالم يا صادر اول با نظر به ذات خود ، ممکن الوجود و با نظر به مبدأ آن ضروري الوجود است .

تحليل امکان فقري اين حقيقت را آشکار ساخت که صادر نخست و عالمي که معلول و مجعول الهي است ، داراي ذات و حقيقتي که با صرف نظر از هستي يا نيستي قابل رؤيت و نظر باشد نيست و هستيِ آن چيزي جز فقر و ربط به غير نيست و امري که عين ربط و پيوند است نيز به نظر استقلالي قابل رؤيت و مشاهده نمي باشد ، تا آن که از امکان يا ضرورت آن سخن به ميان آيد ، پس براي عالم چيزي جز ضرورت و وجوب بالغير که عين هستي و وجود فقيرانه آن است ، نمي باشد و اين ضرورت بالغير به شرحي که در متن برهان امکان فقري مي آيد ، ناگزير به ضرورت و وجوب بالذات تکيه مي کند و عدم و نيستي عالم نيز مستحيل بالغير است که به استحاله ذاتي سلبِ واجب بالذات اعتماد مي نمايد .

نام کتاب : تبيين براهين اثبات خدا نویسنده : جوادی آملی، عبدالله    جلد : 1  صفحه : 189
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست