( و لئن سألتهم من خلق السموات و الأرض ليقولنّ خلقهنّ العزيز العليم )[1]؛ و اگر از آن ها سؤال کني ، چه کسي آسمان ها و زمين را خلق کرد ، پاسخ خواهند داد : آن ها را عزيز عليم خلق کرده است .

( و لئن سألتهم من خلقهم ليقولنّ الله )[2]؛ و اگر از آن ها سؤال کني ، چه کسي آن ها را خلق کرده است ، پاسخ خواهند گفت : الله .

مشکل اصلي وثنيين حجاز و بت پرستان ، ذات الهي و خالقيّت و برخي ديگر صفات او نبود ، معضل اصلي آنان توحيد ربوبي بود . آن ها اوثان و اجسام را به ربوبيّت پرستش مي کردند و آن ها را در پرورش و رشد خود دخيل دانسته و واسطه تقرّب خود به خداوند مي شمردند . گزارش قرآن در مورد آن ها اين است که آنان در توجيه رفتار خود مي گويند : ( ما نعبدهم إلاّ ليقربونا إلي الله زلفي )[3]؛ يعني ما آن ها را پرستش و عبوديت نمي کنيم ، جز آن که ما را به الله نزديک گردانند . در جاي ديگر قرآن درباره رفتار و گفتار آن ها مي فرمايد : ( و يعبدون من دون الله ما لا يضرهم و لا ينفعهم و يقولون هولاء شفعاءنا عند الله )[4]؛ يعني آن ها غير خداوند را به عبوديت مي گيرند ، آن چه را که ضرر و نفعي براي آن ها ندارد ، مي پرستند و مي گويند : اين بت ها شفيع ما نزد الله هستند .

بديهي است که قرآن در مواجهه با گروه هاي فوق به اثبات ذات اقدس خداوند نيازي ندارد ، بلکه از يک سو گفتار آن ها را بدون دليل و برهان خوانده و از ديگر سو ، بر توحيد ربوبي خداوند سبحان برهان اقامه مي نمايد .