در بين باديه نشينان عرب رسم بود و هم اكنون هم هست كه در مناطق كوهستانى خانه
ها را در سينه هاى كوه مى سازند و دامنه كوه را كه هموار است براى كشت و زرع
آماده مى كنند . بچه ها در نقاط هموار به بازى مشغول مى شدند , هنگام غروب پدر
و مادر به لبه ايوان منزل مى آمدند و به بچه ها مى گفتند : تعالوا تعالوا , بيائيد
بالا بيائيد بالا . حرف انبياء چنين است .
قرآن كريم هم وقتى سخن پيامبر را نقل مى كند مى فرمايد : بيائيد بالا تا من براى
شما بگويم :
تعالوا اتل عليكم
.
تا كى به طرف طبيعت و خاك ! اين از سخنان بلند مرحوم صدرالمتألهين است .
مى فرمايد : انسانى كه محصول عمر او ساختن يك قصر باشد , تهيه كردن يك سلسله
امور مادى و مالى باشد , هرگز ترقى نمى كند . او مثل يك درخت است , مگر
درخت ترقى مى كند , هرگز درخت ترقى نمى كند . اگر درختى را مى بينيد كه شاخه هاى او
بالا آمده است , اين فروع است نه اصل او . اصل او كه دهان و چشم او و
ريشه و مغز و سر اوست در گل فرو رفته است . انسانى كه به طبيعت فرو رفته
است و دل به گل داده است و تمام فكر و همش آن است كه از زمين در بياورد و
زمين را مزين كند , مثل درخت است كه تمام عمق فكرش به درون خاك رفته و
ريشه هاى او بالا آمده است . او چه ترقى دارد , او خاكى را روى خاك گذاشته است
, او كه ترقى نكرده است . هر چه بيشتر به گل فرو برود شاخه ها و فروع او بيشتر
است . اين درخت چنار چرا شاخه هايش اين قدر بلند است , چون سرش پايينتر
است . فرمود شما انسانيد , مثل فرشته باشيد , مثل درخت نباشيد [32] .
اين لطائف را از سخنان رسول خدا عليه آلاف التحيه و الثناء استفاده مى كنند
كه به ما مى فرمايد بيائيد بالا . كى ما مى فهميم كه بالا آمده ايم ؟ مگر انسانى كه
چيزى نفهمد بالا مى آيد , مگر آن فهم را سر پل عقل قرار ندهد بالا مى آيد مگر آن
عقل را وسيله عقال كردن شهوت و غضب نكند بالا مى آيد , و مگر دست و بال شهوت
و غضب و منيت را نبندد بالا مى آيد ؟