مسأله زاد و مركب نيز چنين است . گرچه در قرآن فرمود : زاد شما تقواست و گرچه سالكانيكه اين راه را طى كرده اند , گفته اند مركب , محبت است , ولى باز مى بينيم همين زاد , هم سالك را رشد مى دهد , هم مركب را تقويت مى كند , هم راه را همواره مى نمايد و هم رفقا را زياد مى كند , و هم ما را به راهنما نزديكتر مى كند .

در بيانات حضرت اميرالمؤمنين - سلام الله عليه - آمده است كه تقوا مركب خوبى است . اين سخن را با سخن آنانكه راهى اين راهند و گفته اند مركب , محبت است , مخالفتى ندارد , زيرا از يك طرف تقوا عامل پيدايش محبت است , و از سوى ديگر , خودش هم محصول محبت است . يعنى درجه اى از تقوا , زمينه پيدايش درجه اى از محبت است , و درجه برترى از محبت زمينه پيدايش درجه برترى از تقوا است . در هر درجه اى از درجات محبت , باعث پيدايش درجه اى از درجات تقواست . محبتى كه هم مركوب راه است و هم تقوا را كه زاد راه است زياد مى كند , مثل مركوب دنيا نيست كه فقط از زاد راه استفاده كند , بلكه مركوبى است كه هم راكب را تقويت مى كند و هم زاد راه را .