هر يك از دو نقطه تقاطع دائره ارتفاع و دائره افق را كه دو نقطه مقابل يكديگرند و بين آندو از هر دو طرف نصف دور فاصله است , نقطه سمت گويند پس اگر قوس سمت كمتر از ربع بوده باشد , از نقطه سمت تا نقطه شمال و يا نقطه جنوب كه دو نقطه متقابل بر افق و محل تقاطع دائره نصف النهار با افق اند هر كدام كه به نقطه سمت نزديكتر است , قوس تمام سمت خواهد بود . و خط واصل ميان دو نقطه سمت را كه در سطح دائره ارتفاع بر سطح دائره افق ترسيم مى گردد خط سمت گويند , نظير خط نصف النهار و خط مشرق و مغرب يعنى خط زوال و خط اعتدال .

در شكل نهم ( ش 9 ) دائره ا ح ب د را دائره افق بگيريد بر قطب ه كه بحسب تسطيح نقطه ه مركز دائره مذكور شده است . و دو نقطه ا و ب دو نقطه جنوب و شمال بحسب صورت طبيعى آن در سطح ارض بدان نحو كه در درس 22 اشارت نموده ايم . و دو نقطه ح و د دو نقطه مشرق اعتدال و مغرب اعتدال . پس خط اه ب خط نصف النهار است كه در سطح دائره نصف النهار است , و خطح ه د خط مشرق و مغرب اعتدال است كه در سطح دائره اول السموت است . و دائره ره ح و دائره ارتفاع وح مركز كوكب . پس قوس وح از دائره افق قوس