حال بدان كه دلائل اوضاع نجومى مبنى بر اعداد است اگر اعداد به خطى از خطوط نوشته شدى از بسيارى سواد ثقل اجزاء تقويم و زيج و ديگر كتب فن ناظر را ملالت افزودى , و حمل تقويم و غير آن به آسانى ميسر نشدى , لهذا طريق صواب بر اين دانسته اند كه اعداد و اسامى را به علامات و رقوم ثبت نمايند . پس به اين لحاظ حروف جمل ابجدى را كه بقول بيرونى در كتاب التفهيم ( ص 52 ط 1 ) : ميان اهل كتاب پيش از عرب آشكاره تر بوده است , اختيار نموده اند و ترتيب عدد به حروف جمل ابجدى كرده اند . و چون اصول اعداد چهار است كه عبارت اند از : آحاد و عشرات و مئات و الوف , و از اين چهار اصل , سه تا متناهى الوضع است چنانكه آحاد در نه تمام مى شود , و عشرات در نود تمام است , و مئات در نهصد , و اصل چهارم نامتناهى است , پس به اين ملاحظه اين بيست و هشت حرف را به اين ترتيب وضع نموده اند كه نه حرف اولى را كه از الف باشد تا ط براى آحاد وضع كرده اند , و نه حرف دومى را كه ازى باشد تا ص جهت عشرات , و نه حرف سومى را كه ازق باشد تا ظ براى مئات , اينها بيست و هفت حرف مى شود , وغ را علامت هزار ساخته اند . پس ا يك , ب دو , ج سه , د چهار , ه پنج , و شش , ز هفت , ح هشت , ط نه , ى ده , ك بيست , ل سى , م چهل , ن پنجاه , س شصت , ع هفتاد , ف هشتاد , ص نود , ق صد , ردويست , ش سيصد , ت چهارصد , ث پانصد , خ ششصد , ذ هفتصد , ض هشتصد , ظ نهصد , غ هزار است . و ديگر عددها را از اين ارقام تركيب كنند يعنى اينها كه گفته ايم ارقام اعداد مفرده اند , و اگر خواهند ارقام اعداد مركبه نويسنده هم از اين ارقام بردارند و تركيب كننده بدين نحو كه بيشتر را فرا پيش دارند , و كمتر را فرا پس , مثلا : يا يازده , كب بيست و دو , كح بيست و سه , قمد صد و چهل و چهار , غذفط هزار و هفتصد و هشتاد و نه . و چون اعداد هزاران مضاعف گردد آن را بر حرف غ كه رقم هزار است مقدم دارند . مثال : بغ دو هزار , قغ صد هزار , خلهغشسد ششصد و سى و پنجهزار و سيصد و شصت و چهار , و بر اين قياس چندان كه حاجت باشد مى بايد نوشت .