responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن    جلد : 1  صفحه : 128
جانب قطب ظاهر از معدل النهار است , ممكن است كه به سمت راس كه قطب ظاهر افق است نرسد , مانند تمام مدارات يوميه كواكبى كه در داخل اعظم مدارات ابدى الظهورند با خود اعظم مدارات ابدى الظهور نسبت به عرض بلدى كه كمتر از تمام ميل كلى است .

و ممكن است كه مدار كواكبى ابدى الظهور در هر دوره يوميه يكبار به سمت راس برسد , مثل مدار كوكبى كه عرض آن ربع دور است نسبت به آفاقى كه عرض آنها بقدر تمام ميل كلى است كه نخستين آفاق ذات ظل دائرند .

و ممكن است كه مدار كوكبى ابدى الظهور , از سمت الرأس در خلاف جهت عرض بلد افتد مثلا اگر افق شمالى باشد در طرف جنوب از سمت الرأس يعنى به جانب قطب خفى گذرد و سمت الراس در داخل آن مدار قرار گيرد , مانند قسم دوم آفاق ذات ظل دائر كه عرض آنها بيشتر از تمام ميل كلى و كمتر از ربع دور است .

و چون آفاق , مائله اند , كوكب ابدى الظهور را ارتفاع اصغر و ارتفاع اعظم بود . و به عبارت ديگر , ملاعلى قوشچى در شرح زيج الغ بيكى گويد : مدار يومى كوكب ابدى الظهور با دائره نصف النهار در دو منطقه تقاطع كند يكى اسفل و ارتفاع او كمتر از عرض بلد باشد بمقدار آنچه از نصف النهار ميان قطب مدار و محيط واقع شده است , و ديگرى اعلى و ارتفاع او زياده از عرض بلد باشد بهمان قوس بعينه اگر ثابته از سمت رأس در خلاف جهت عرض بلد نگذارد , و اگر گذرد تمام ارتفاع او را تا نصف دور اين حال باشد , از اينجهت بجاى ارتفاع استعمال مى كنند .

در بيان اين وجه , بيرجندى در شرح زيج الغ بيكى گويد :

([ و اگر از ثابته ابدى الظهور يعنى كوكبى از كواكب ثابته كه آن را در دورات بسيار از معدل النهار غروب نبود , چه گاه هست كه كوكب بر صفت مذكوره بود و بسبب اختلاف بعد او از معدل النهار آن را طلوع و غروب پيدا شود , پس مراد از ابد زمان دراز است , كه از سمت الرأس در جانب قطب خفى نگذرد يعنى ارتفاع اعظم و اصغر آن هر دو در جانب قطب ظاهر بود از سمت الراس , يا آنكه ارتفاع اعظم بر سمت الراس بود , و ارتفاع اصغر در جانب قطب ظاهر , نصف مجموع ارتفاع اعظم و

نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن    جلد : 1  صفحه : 128
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست