و چون شمس از منتصف قوس مذكور بگذرد , ارتفاعش نقصان پذيرد تا به نقطه طرف ديگر آن قوس كه به سوى اول ميزان بود , كه در اين نقطه نيز مدار شمس اعظم مدارات ابدى الظهور بود , و پس از اين نقطه بنياد طلوع و غروب نمايد تا بعد از اول ميزان به نقطه اى رسد كه ميل آن از معدل مساوى با تمام عرض بلد بود , و مدار او اعظم مدارات ابدى الخفاء بود , و مماس افق بر قطب ديگر دائره سموت كه در جانب قطب خفى معدل است , مى گردد , و بعد از آن طلوع نكند و پيوسته بواسطه حركت خاصه اش انحطاط آن در هر دوره از افق زيادت پذيرد و از افق دور شود تا به ميان قوس ابدى الخفاء رسد كه آن غايت انحطاطش از افق است , و باز انحطاط نقصان پذيرد تا در طرف ديگر آن قوس كه بسوى اول حمل است مماس با افق شود و مدارش نيز اعظم مدارات ابدى الخفاء بود , و پس از آن بنياد طلوع و غروب نمايد تا باز به نقطه نخستين بعد از اول حمل رسد كه مدارش اعظم مدارات ابدى الظهور گردد و هكذا , فلن تجد لسنة الله تبديلا و لن تجد لسنة الله تحويلا .

قوسين ابدى الظهور و ابدى الخفاء بواسطه تزايد عرض بلد پيوسته زياده مى گردند , و روز و شب اطول كه مذكور شد به تزايد قوسين ياد شده متزايد شوند كه هر يك تا قرب شش ماه شمسى رسند .

از آنچه گفته ايم معلوم شده است كه منطقة البروج بدان چهار نقطه ياد شده در اين قسم از آفاق كه عرض آن بيشتر از تمام ميل كلى و كمتر از ربع دور است , به چهار قسم منقسم شود : يكى از آنها قوس ابدى الظهور بود كه در منتصف آن منقلب قطب ظاهر بود , و ديگر قوس ابدى الخفاء بود كه در منتصفش منقلب ديگر بود , و ديگر قوسى بوده كه منتصفش اول حمل بود و آن را طلوع و غروب بود , و ديگر قوسى كه منتصفش اول ميزان بود و آن را نيز طلوع و غروب بود . و نيز معلوم شده است كه آفاق اين قسم نيز ذات ظل دائر بود .