نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 100
درس 33 : تحصيل عرض بلد
اين درس دنباله درس پيش است :
4 و اگر عرض بلد زائد بر ميل كلى و كمتر از تمام ميل كلى بوده باشد , بلد
ذوظل واحد است مطلقا خواه شمالى باشد و خواه جنوبى . زيرا كه در اين آفاق
هيچگاه شمس به سمت رأس نمى رسد و ظل شاخص در وقت ظهر منعدم نمى گردد , پس
اگر بلد شمالى باشد شمس هميشه در جانب جنوب او بود و ظل شاخص مطلقا بسمت
شمال , و اگر بلد جنوبى باشد بعكس آن بود .
مثلا شهر مبارك قم عرض آن 39 34 شمالى است و تمام آن 21 55 و چون شمس به
رأس سرطان رسد غايت ارتفاع آن بعرض قم
50 46 78 خواهد بود ( 50 46 78 50 25 23 بعلاوه 21 55 ) پس در اين هنگام بين
سمت رأس ارض قم و قرص شمس در غايت ارتفاعش نسبت به قم كه نهايت قرب
آن بسمت راس آنست قريب يازده درجه فاصله بود پس شمس در سمت جنوب آن
واقع است و ظل شاخص بسمت شمال آن , و در ديگر ايام سال فاصله مذكور بيشتر از
يازده درجه خواهد بود پس ظل شاخص نيز همواره اطول از ظل يوم مذكور و هميشه به
سمت شمال بود .
نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 100