نام کتاب : مباني نظري تجربه ديني نویسنده : الشیرواني، علی جلد : 1 صفحه : 200
درست به اندازه نياز امت ايشان است، نه كاستى در آن است و نه فزونى.
فما عندهم من العلم الذي أَرسلوا به إِلّا قدر ما تحتاج إِليه أُمّة ذلك الرسول: لازائد ولاناقص؛
پيامبران از دانشى كه براى ابلاغ آن فرستاده شدهاند، تنها به اندازه نياز امت آن رسول برخوردارند، نه كمتر و نه بيشتر.[1]
پيامبران الهى از آن جهت كه ولى بودند، علوم و معارف سرشارى نزدشان بود كه براى امت خود بازگو نكردند.[2]
افزون بر اين، ابنعربى تصريح مىكند كه پس از زمان پيامبر، ميزان
شرع در اين عالم به دست عالمان رسوم و صاحبان فتاوا است و اگر ولىيى از
اوليا با داشتن عقل تكليف، ازميزان شرع خارج شود و از جاده شريعت به در رود
و اين امر نزد حاكمان شرع بهثبوت رسد، بايد حدود بر وى اقامه گردد و قاضى
شرع براى اين كارش مأجور است، هر چند آن ولى نيز، مانند حلاج، واقعاً
گناهكار نباشد.
فالّذي يقيم عليه الحدّ مأجور و هو في نفسه غير مأثوم كالحلّاج و من جرى مجراه؛
پس آن كس كه حد بر او جارى مىسازد، پاداش نيك كار خود را دريافت
مىكند، با آنكه او [كسى كه حد بر او جارى شده] در واقع گناهى نداشته
است؛ مانند حلاج و كسانى كه هم چون او هستند.[3]
از اين رو است كه در نامه به فخر رازى وقتى او را به گام نهادن در
وادى سلوك براى دستيابى به علوم و معارف كشفى تشويق مىكند، به او توصيه
مىكند كه به رياضت و مجاهدت و خلوتگزينى به همان شيوه كه پيامبر خدا
مشروع ساخته بپردازد[4] و در پايان آن نوشتار، بهطور صريحتر، لزوم پيروى
از شريعت محمدى در سلوك الى اللّه را به او يادآور مىشود. «پس شايسته است
انسان عاقل با رياضت و مجاهدت و خلوت گزينى، بر طريق مشروع، از اين دو علم
(شناخت خدا و شناخت منازل آخرت) پرده برگيرد».[5]