راه انجام دادن خواست‌هاى او سرآورم. جواب او را اين گونه احساس كردم كه من بايستى به اوامر او بر حسب مشيت او، روز به روز عمل كنم، آن هم در حال بينوايى و خاكسارى، و داورى را به روز حساب، آن روزى كه او معين خواهد كرد، واگذارم.[1]

ه،و) تجارب مينوى و عرفانى‌

موضوع مهم در بحث ما بررسى تجارب مينوى و تجارب عرفانى از ديدگاه اتو است و بررسى اين كه چرا و چگونه وى اين دو نوع تجربه را با وجود تفاوت‌هاى آشكار ميان‌آن‌ها، در يك دسته قرار داده، تجربه عرفانى را نوعى از همان تجارب مينوى به‌شمارمى‌آورد.

چنان كه دانستيم، از نظر اتو تجربه مينوى در سير تكاملى اديان، با عناصر عقلانى آغشته مى‌گردد و به وسيله مفاهيم عقلانى، شاكله‌سازى شده تا نهايتاً مفهوم مركب و پيچيده قدسى[2] را به دست مى‌دهد. از سوى ديگر، به عقيده اتو تجربه عرفانى[3] نوعى ازتجربه مينوى است كه غلبه و وفور عناصر غيرعقلانى[4] را منعكس مى‌كند. او در اين‌باره مى‌نويسد:

به عنوان يك تعريف استعجالى از عرفان، پيشنهاد من آن است كه عرفان، وقتى با طبيعت دين مشاركت مى‌ورزد، بيانگر وفور عناصر غيرعقلانى آن و تأكيد فراوان بر اين عناصر نسبت به جنبه غالب نومن (امر مينوى) است. تجارب دينى در صورتى رنگ عرفانى به خود مى‌گيرد كه نوعى تمايل به عرفان را نشان دهد.[5]

اتو در كتاب عرفان شرقى و غربى تجارب عرفانى را بر دو دسته مى‌داند: «عرفان