يعنى عشق انسانى به دو قسم حقيقى و مجازى تقسيم مى شود , عشق حقيقى به كمال وجودى باز مى گردد و در حيطه مجردات عقلى است و عشق مجازى به نفسانى و حيوانى منقسم مى شود

مبداء عشق نفسانى مشاكلت جوهرى نفس عاشق و معشوق است و بيشترين شگفتى و تحسين آن بر مدار شمائل [1] يعنى خلقيات و اوصاف و ملكات اخلاقى معشوق مى باشد

مبداء عشق حيوانى شهوت است كه در طلب لذت حيوانى مى باشد و بيشترين اعجاب آن متوجه صورت و خلقت معشوق و رنگ و خطوط اعضاء اوست

و مراد از عشق عفيف در كلام شيخ همان عشق نفسانى است زيرا عشق حيوانى موجب تسلط نفس اماره و كمك كننده نفس اماره