توحيد و جايگاه انسان در قوس صعود

ما غالبا برخى از كمالات را براى انسان فرض مى كنيم كه در حيوانات نيز وجود دارد و اين كمالات نمى تواند تامين كننده نياز و خواستهاى انسان باشد

هر چه براى انسان به عنوان جامعه ايده آل در چهارچوب

بخش پايانى آيه يعنى عبارت ( و ما ننزله الا بقدر معلوم ) ناظر به عالم تقدير و اندازه گيرى است كه واسطه بين دو عالم خزائن و طبيعت است , زيرا معناى اين بخش آن است كه ما نزول فيض را از مرتبه خزائن به عالم طبيعت جز با گذر از مرحله اى كه در آن تقدير و اندازه گيرى فيض براى عالم طبيعت وجود دارد انجام نمى دهيم

از قسمت اخير آيه , دو نكته را درباره خصوصيت دو عالم قضا و قدر , يا عقل و مثال و به بيان ديگر جبروت و ملكوت مى توان دريافت

نكته اول اين است كه اشياء عالم مثال گرچه مربوط به فوق عالم طبيعت بوده و از اين جهت مقيد به قيود طبيعى و مادى و به بيان ديگر محدود به محدوديتهاى زمانى و مكانى نمى باشند ليكن مقدر به اندازه و مقدار بوده و در نتيجه از اشكال خاصى برخوردار مى باشند

نكته دوم اين است كه حقايق عالم عقل و خزائن كه مقدم بر عالم مثال و برزخ بوده و در نتيجه مقدار و اندازه در مرتبه بعد از آن حاصل مى شود محدود به حد و مقدار نيز نمى باشند و در نتيجه از شكل خاصى برخوردار نيستند , بلكه تنها پس از نزول به عالم مثال و قدر در شكل هاى متناسب متمثل و مقدر مى گردند چه اينكه از آن پس در هنگام نزول به عالم طبيعت و ماده به صورت اجسام مادى متجسد و متجسم مى گردند

حاصل نكته دوم اين است كه اشياء در جبروت تقدر جسمانى و مثالى نداشته و به هيچ مقدار و اندازه اى محدود نمى گردند و نسبت به آن دو عالم نامحدود مى باشند نامحدود بودن حقايق عقلى را از بخش ديگرى از آيه نيز مى توان استفاده كرد زيرا آيه با عبارت ( عندنا خزائنه ) خزائن الهى را نزد