پس به نام خدايى آغاز مى كنم كه جان آدمى را فكر و انديشه داد و دل عارف را به نور جان روشن و زنده گردانيد.

فضل ‌ احسان و بخشش، جلوه ظهور خداوند است كه نصيب همه موجودات مى شود. (يا تجلّى عام يا تجلّى رحمانى)

دو عالم ‌ دنيا و آخرت، عالم غيب و شهادت

فيض ‌ بركت، جلوه ظهور خداوند است كه تنها مؤمنان و اولياءِ الله از آن بهره مند مى شوند. (يا تجلّى خاص يا تجلّى رحيمى)

مراد از خاك آدمى، طبيعت و سرشت انسانهاست و مراد از گلشن، گوناگونى انسانها و سرشتهاى مختلفى است كه خداوند در نهاد و طبيعت آدمى قرار داده  است.

خداوندى كه از فضل و بخشش و با تجليات انوار خود عالم غيب و شهادت را براى انسان مشخص و معين نموده است، هم اوست كه از فيض و بخشش خود، طبيعت و سرشت آدمى را بوسيله معارف و حقايق روشن، همچون گلشن خوشبوى و معطر نموده است.

قديم ‌ در اصطلاح فلسفى يعنى خداوند كه مسبوق به زمان نمى باشد.

محدث ‌ منظور موجودات عالم است، آنچه حادث است و در زمانى معين به وجود آمده باشد.

جماعتى ديگر از عارفان و سالكان راه حق از جزء و كل و گروهى ديگر از قديم و محدث سخن به ميان آوردند.

زلف و خط ‌ در اصطلاح عرفا منظور كثرت است.