نام کتاب : حديث بي کم و بيش (شرح گلشن راز شيخ محمود شبستري ) نویسنده : محمدی باغملائی، محمدکاظم جلد : 1 صفحه : 43
1) به نام آنكه جان را فكرت آموخت
چراغ دل به نور جان بر افروخت
به نام آنكه «چون ذكر حق بالاتر از ذكرى است كه حامد در لفظ
بياورد و در نظر عارف عظمت نام خداوند به حدّى است كه در حرف
نمى گنجد، به همين خاطر شيخ محمود شبسترى نام الله را نياورده، و از
لفظ «آنكه» استفاده كرده است.»[1]
جان روح آدمى است كه به تعبير عرفا همچون مرغى است كه سير عالم بالا را دارد و زنده كننده اجسام است.
فكر سير معنوى از ظاهر به باطن و از صورت به معنى و از صفات به ذات است، وسيله رفتن به سوى الله است.(ش-ل)
چراغ وسيله روشنايى است، منبع نور است.
دل واسطه بين جان و نفس است. بنابراين دل حالت برزخ را دارد يعنى
از جان و نفس استفاده مى كند. به عبارتى از جان مستفيض مى گردد
امّا به نفس فيض مى رساند.»[3]
نور وسيله رفع كدورت و تاريكى است.
دل آدمى معدن علم و كمالات روح انسانى و مظهر تجليات الهى است. دل
را به آن سبب به چراغ تشبيه كرده است كه دل همانند چراغ، راهنما و راه
گشاست. بنابراين جمال حقيقت بوسيله دل پاك آدمى قابل ديدن است.
[1] توضيح ابياتى از گلشن راز (دست نوشته ها)، دكتر سيد جعفر حميدى.