نام کتاب : حديث بي کم و بيش (شرح گلشن راز شيخ محمود شبستري ) نویسنده : محمدی باغملائی، محمدکاظم جلد : 1 صفحه : 360
احوال «موهبت هاى الهى، و همچون برق هستند كه ثابت نمى مانند و اگر ثابت بمانند «حديث نفس» گفته مى شوند»[1]
عارفى كه از مرحله صورت گذشته و صاحب مقامات و احوال معنوى شده است
از عبارات «رخ» و «زلف» و «خط» و «خال» در جستجوى چه چيزى است؟ واضح است كه
هدف شيخ از بيان اين مطلب آن است كه اين عبارات معانى خاص و اصطلاحى است
كه جز عارف، كسى بر آن واقف و آگاه نيست.
716) هر آن چيزى كه در عالم عيان است
چو عكسى ز آفتاب آن جهان است
عالم دنيا، عالم ماده و صورت
عيان آشكار، پيدا
آن جهان عالم ملكوت، عالم غيب
هر چه از ممكنات عالم در اين دنيا ظاهر و آشكار شده است، وجود حقيقى
آنها همچون آفتاب در عالم ملكوت است و نمود آنها در عالم مُلك و مادّه
همانند سايه و عكس آن آفتاب حقيقت است.
717) جهان چون زلف و خال و خط و ابروست
كه هر چيزى به جاى خويش نيكوست
جهان مراتب موجودات عالم منظور است.
براى دانستن مفاهيم زلف و خال و خط و ابرو به بيت شماره 715 رجوع شود.
ممكنات و موجودات عالمِ هستى همچون «زلف» و «خال» و «خط» و «ابرو»
مى باشند كه هر يكى دليل خاصى از اسماء و صفات ذات مى باشند و با
وجود تفاوت