فصل هفتم

طرح مسئله . در اين مقاله , موضوع بحث اين است كه آيا معاملات مورد نهىشارع مقدس چه در عقود و چه در ايقاعات فاسد هستند يا فاسد نمى باشند , يعنى نهى شارع دلالت بر فساد معامله دارد يا نه .

پيش از پرداختن به اصل بحث , و به عنوان مقدمه , به بيان نكاتى چند درباره صحت و فساد و كيفيت تعلق نهى و انحاء و اقسام تعلق نهى به معاملاتمى پردازيم . و در همين جا نيز يادآور مى شويم كه[ ( نهى]) مذكور در عنوان بحث شامل نهى تنزيهى نيست , زيرا تعلق نهى تنزيهى به معامله منافات با امضاى آن معامله ندارد ولو آنكه نهى به عنوان اسم مصدرى باشد به خلاف نهى تحريمى كه اگر به عنوان اسم مصدرى بود , با امضاى معامله منافات دارد .

صحت و فساد . مقصود از صحت و فساد چيست ؟ صحت عبارت از ترتب اثر مطلوب است , و منظور از[ ( مطلوب]) نيز همان مطلوب عقلاست . و فساد عبارتاست از عدم ترتب اثر مطلوب در موضوع قابل . بنابراين , چنانچه اثر مطلوببر معامله اى مترتب گردد , معامله مذكور را صحيح مى خوانيم . براى مثال :

مقصود از[ ( بيع]) ترتب اثر ملكيت است . اگر ملكيت حاصل شود , خواهيمگفت كه معامله مورد نظر صحيح است , اما اگر اثر مطلوب ما , يعنى ملكيت , بر بيع انجام يافته مترتب نگردد , معامله را فاسد مى ناميم [1] . اين توجه بجاست كه