‌ مشهورترين اثر او مقدمه كتاب‌العبر و ديوان المبتدأ والخبر فى تاريخ‌العرب و العجم والبربر و من عاصرهم من ذوى‌السلطان‌الاكبر است.

8‌. سخاوى

محمد بن‌عبدالرحمن‌سخاوى (902 ـ 831 هـ .ق) در حديث و تاريخ سرآمد بود. او، با نگارش كتاب الاعلان بالتوبيخ لمن ذمّ اهل التاريخ ، از تاريخ به‌عنوان منبع و موضوعى كمك آموزشى براى مطالعات دينى دفاع كرد. [1]

مورخان معاصر

امروزه انديش‌مندان وارسته بسيار در عرصه تاريخ نگارى اسلامى فعاليت مى‌كنند. بى‌ترديد، بررسى زندگى علمى، شيوه تاريخ‌نگارى و معرفى آثار همه آنان رساله‌اى ويژه مى‌جويد. با آن كه آشنايى نسل حاضر با فرهيختگان معاصر اين فن بسيار اهميت دارد، ناگزير تنها به معرفى چند تن از آنان مى‌پردازيم:

1. استاد شهيد مرتضى مطهرى(ره)

استاد مطهرى كه بيشتر به‌عنوان فيلسوف تاريخ شناخته شده است نظريه فطرت در حركت تاريخ را ارائه داد و كتاب‌هايى چون فلسفه تاريخ ، جامعه و تاريخ ، قيام و انقلاب مهدى از ديدگاه فلسفه تاريخ ، نقدى بر ماركسيسم و... از خويش به يادگار نهاد. شهيد مطهرى در اين آثار به مباحثى چون فلسفه تاريخ و انواع آن پرداخته و آراى فلاسفه غرب را مورد بررسى قرار داده است. در تاريخ تحليلى از آثارى چون، سيرى در سيره نبوى ، سيرى در سيره ائمه اطهار (عليهم السلام) ، حماسه حسينى ، خدمات متقابل اسلام و ايران را مى‌توان ياد كرد.

مورخان معاصر

امروزه انديش‌مندان وارسته بسيار در عرصه تاريخ نگارى اسلامى فعاليت مى‌كنند. بى‌ترديد، بررسى زندگى علمى، شيوه تاريخ‌نگارى و معرفى آثار همه آنان رساله‌اى ويژه مى‌جويد. با آن كه آشنايى نسل حاضر با فرهيختگان معاصر اين فن بسيار اهميت دارد، ناگزير تنها به معرفى چند تن از آنان مى‌پردازيم:

1. استاد شهيد مرتضى مطهرى(ره)

استاد مطهرى كه بيشتر به‌عنوان فيلسوف تاريخ شناخته شده است نظريه فطرت در حركت تاريخ را ارائه داد و كتاب‌هايى چون فلسفه تاريخ ، جامعه و تاريخ ، قيام و انقلاب مهدى از ديدگاه فلسفه تاريخ ، نقدى بر ماركسيسم و... از خويش به يادگار نهاد. شهيد مطهرى در اين آثار به مباحثى چون فلسفه تاريخ و انواع آن پرداخته و آراى فلاسفه غرب را مورد بررسى قرار داده است. در تاريخ تحليلى از آثارى چون، سيرى در سيره نبوى ، سيرى در سيره ائمه اطهار (عليهم السلام) ، حماسه حسينى ، خدمات متقابل اسلام و ايران را مى‌توان ياد كرد.

1. استاد شهيد مرتضى مطهرى(ره)

استاد مطهرى كه بيشتر به‌عنوان فيلسوف تاريخ شناخته شده است نظريه فطرت در حركت تاريخ را ارائه داد و كتاب‌هايى چون فلسفه تاريخ ، جامعه و تاريخ ، قيام و انقلاب مهدى از ديدگاه فلسفه تاريخ ، نقدى بر ماركسيسم و... از خويش به يادگار نهاد. شهيد مطهرى در اين آثار به مباحثى چون فلسفه تاريخ و انواع آن پرداخته و آراى فلاسفه غرب را مورد بررسى قرار داده است. در تاريخ تحليلى از آثارى چون، سيرى در سيره نبوى ، سيرى در سيره ائمه اطهار (عليهم السلام) ، حماسه حسينى ، خدمات متقابل اسلام و ايران را مى‌توان ياد كرد.

2. استاد مصباح يزدى

جامعه و تاريخ از ديدگاه قرآن ، نقدى فشرده بر ماركسيسم و پاسدارى از سنگرهاى ايدئولوژيك بخشى از آثار وى به شمار مى‌آيد. ايشان به طرح مباحث مفهومى تاريخ پرداخته و برخى از نظريه‌ها درباره حركت تاريخ را مورد بررسى و نقد قرار مى‌دهد. آيت‌اللّه مصباح يزدى از فيلسوفان تاريخ به‌شمار مى‌آيند.