مسلمانان كه على (عليه السلام) را خليفه پيامبر (صلى الله عليه وآله) مى‌دانند، نشان دهد; سنن اسلام را هتك كند; محرمات قرآن را مرتكب شود; آزادگان را نابود سازد و با اين كار به همه مسلمانان اعلام كند كه من تنها براى رسيدن به حكومت با شما جنگيده‌ام. [1]

‌ عملكرد معاويه در اين مدت جامعه را براى درك انحراف موجود آماده ساخت تا از عمق بياشوبند و اگر همه مانند شهداى كربلا تا آستانه شهادت نمى‌تازند، دست‌كم در معبد شهادت بايستند. [2] سكوت رنجبار امام حسين (عليه السلام) در تمامى دوران خلافت معاويه نيز بر همين اساس قابل درك و كاملاً معناپذير است.

مقايسه دورويه يك رسالت

برخى از مردم به‌لحاظ نگرش خاص‌شان معتقدند روح سلحشورى و شجاعت هاشمى، با رفتار امام حسين (عليه السلام) متناسب‌تر است تا رفتار امام حسن (عليه السلام) و حال آن‌كه قطعاً چنين نيست. امام‌حسن (عليه السلام) نيز در همه موقعيت‌هاى زندگى‌اش همتاى پدر و برادر خود (عليهما السلام) شمرده مى‌شود. اين سه تن نمونه كامل مصلحان مسلك و عقيده‌اند.

نوشيدن جام شهادت در موقعيت امام‌حسين (عليه السلام) و حفظ سرمايه زندگى بهوسيله صلح در موقعيت امام‌حسن (عليه السلام) ، به‌عنوان دو تدبير براى جاودان داشتن مكتب و محكوم ساختن دشمن، تنها راه‌حل‌هاى منطقى و عاقلانه آن وضعيت بودند و جز آن، راه ديگرى وجود نداشت. هريك از اين‌دو راه در ظرف خود، برترين وسيله نزديك‌شدن به خدا و امتثال فرمان او به‌شمار مى‌آمد و گذشت زمان سودمندى و كارآمدى‌شان را آشكار ساخت.

‌ بى‌ترديد موقعيت‌هاى متفاوت، تدبيرهاى گوناگون مى‌جويد و در نتيجه فرجام‌هاى مختلف به ارمغان مى‌آورد.

مقايسه دوستان و ياران دو امام

بيعت‌شكنى كوفيان در برابر امام‌حسين (عليه السلام) پيش از آماده شدن وى براى جنگ تحقق يافت.