مى‌تواند فوراً ازدواج كند؟ امام خمينى‌ (ره) در اين باره چنين مى‌گويد:

لو تغير جنس المرأة فى زمان عدّتها سقطت العدة حتى عدة الوفاة؛ [1]

اگر زنى در زمان عِدّه تغيير جنسيت دهد، عِدّه‌اش ساقط مى‌شود حتى عِدّه وفات.

اين‌كه عده در اين هنگام ساقط است، به دليل تبدّل و تغيير موضوع است؛ چه اين‌كه زن به دليل تغيير جنسيت، از زن بودن خارج شده و بنابراين، احكام خاص زنان از وى منتفى مى‌گردد و احكام مردان بر وى جارى است و معنا ندارد وى در اين حالت، موظف به تكميل دوران عده باشد. ولى پرسش اين است كه چرا امام خمينى فرمود: «حتى عدة الوفاة»؛ يعنى حتى عده وفات نيز مانند بقيه عده‌ها ساقط است؟ به عبارت ديگر، تأكيد اين امر و آوردن واژه «حتّى» به چه منظور بوده است؟

پاسخ: رمز نهفته در عده وفات اين است كه عده وفات داراى ويژگى خاص است. هدف از عده وفات، براساس روايات اسلامى، «حِداد» يا «ترك زينت به منظور احترام ميت» است. به همين دليل، زمان آغاز عده وفات، همان زمان رسيدن خبر مرگ شوهر به زن است؛ چنان كه در صحيحه محمد بن مسلم و بُريد بن معاويه و زُراره از امام باقر (ع) نقل شده كه حضرت در مورد زنى كه شوهر غايبش بميرد، فرمود:

المتوفّى عنها تعتدّ من يوم يأتيها الخبر؛ لأنّها تحدّ عليه؛ [2] زنى كه شوهرش فوت كرده از روزى كه خبر مرگ شوهر به او مى‌رسد بايد عدّه نگه دارد؛ زيرا زن بايد براى احترام شوهرش ترك زينب نمايد.

هرگاه تغيير جنسيت زن، در زمان عده وفات صورت پذيرد، ممكن است اين احتمال داده شود كه وى فقط پس از اتمام دوران عده، مى‌تواند با جنس مخالف ازدواج كند، ولى امام خمينى در پاسخ اين احتمال مى‌فرمايد: حتى عده وفات نيز ساقط

است. بنابراين، وى مى‌تواند پس از تغيير جنسيت بلافاصله ازدواج كند. دليل آن واضح‌

[1]. امام خمينى، تحرير الوسيله، ج 2، ص 559.

[2]. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعه، ج 15، ص 446، باب 28 از ابواب عِدَد، حديث 3.