لازم است يا وى پس از تغيير جنسيت مى‌تواند با جنس مخالف ازدواج كند؟

در پاسخ مى‌گوييم: نگه داشتن عده لازم نيست و زن پس از تغيير جنسيت مى‌تواند بلافاصله با جنس مخالف ازدواج كند.

براى اثبات ادعاى فوق بايد گفت: عده و احكام ديگر مانند حيض و نفاس از احكام ويژه زنان است و وجوب اين عناوين از نظر حدوث و بقا دائر مدار وجود «زن» است. پس وقتى «زن» به دليل تغيير جنسيت از «زن بودن» خارج گردد و تبديل به مرد شود، لامحاله عِدّه نيز ساقط مى‌گردد. [1] به عبارت ديگر، حكم عده، بدون ترديد از احكامى است كه به زنان اختصاص دارد و احتمال ثبوت آن بر مردان وجود ندارد. بنابراين، به صرف اين‌كه زن به مرد تغيير جنسيت پيدا كرد، از تحت موضوع حكم خارجى مى‌شود و وجوب نگه‌داشتن عدّه از عهده وى ساقط مى‌گردد، [2] و معنا ندارد با از بين رفتن موضوع، حكم باقى باشد؛ چنان‌چه ساير احكام نيز با منتفى شدن موضوعشان باقى نمى‌مانند، مانند: حرمت نگاه كردن به او و وجوب پوشش بر او. [3] آيت‌الله‌ سيد محمّد صدر مى‌گويد:

ترديدى نيست كه زوجه پس از تغيير جنسيت، مشمول «احكام مردان» مى‌گردد و «احكام زنان» از وى برداشته مى‌شود. [4]

مبحث دوّم: تغيير جنسيت زوج (شوهر) و مسأله عِدّه‌

اگر شوهر، تغيير جنسيت دهد و به زن تبديل شود، طبيعى است كه ازدواج سابق وى‌

منحل مى‌گردد، ولى وى به عنوان «زن»، آيا موظف به نگه داشتن عدّه است يا نه؟

[1]. ر. ك: احمد مطهرى، مستند تحرير الوسيله، ص 200: «لانّ العدة و الحيض و النفاس و غيرها من احكام النساء، فوجوبها حدوثاً و بقاءًا دائر مدار كونها امرأة، فمع زوال المرأة عن كونها مرأة يسقط حكم العدة لا محالة».

[2]. ر. ك: محمد مؤمن، كلمات سديده فى مسائل جديده، ص 115.

[3]. ر. ك: سيد محسن خرازى، تغيير الجنسية، فقه اهل البيت عليهم السلام، عربى، ش 23، ص 254.

[4]. سيد محمد صدر، ماوراء الفقه، ج 6، ص 144: «لا شك أنّها بعد التحول تصبح مشمولة لاحكام الرجال و تنتفى عنها أحكام المرأة».