جمع بندى و بين نظريه مختار

از نظر اهل سنت، تغيير جنسيت تنها در افراد خنثى (دو جنسى‌ها) جايز است؛ چون در اين افراد، اضطراب و تشويش فراوانى وجود دارد و براى رهايى از بلا تكليفى جنسى، عمل جراحى به منظور تغيير جنسيت ضرورت دارد.

فقيهان شيعه، بر خلاف اهل سنت، درباره تغيير جنسيت افراد خنثى با تفصيل بيش‌ترى سخن گفته‌اند. به دليل فوق الذكر، يعنى وجود اضطراب و ناهماهنگى جنسى، همه فقيهان شيعه معقتدند كه تغيير جنسيت در افراد خنثى جايز است. در اين ميان، تنها يكى از فقيهان شيعه، با نظر فوق مخالفت كرده است. از نظر وى، تغيير جنسيت مطلقاً، حتى در خنثى‌ها، ولو خنثاى مشكل جايز نيست و با توجه به اطلاق كلام ايشان، تغيير جنسيت حتى براى كشف جنسيت نيز جايز نيست.

فقيهان شيعه كه به جواز تغيير جنسيت خنثى‌ها يا دو جنسى‌ها نظر داده‌اند، معتقدند كه بايد از ملازمات حرام مثل لمس حرام و نظر حرام پرهيز شود، مگر اين‌كه عمل جراحى، غير قابل اجتناب باشد. براى مثال، خنثاى مشكل يا دو جنسى كامل كه زن بودن و يا مرد بودنش روشن نيست، علاوه بر اين‌كه از نظر جسمى و روحى در اضطرار و بلاتكليفى شديدى گرفتار آمده است، از نظر شرعى نيز در حرج و گرفتارى است؛ به گونه‌اى كه انجام احتياطهاى شرعى براى وى، با عُسر و حرج شديد همراه است. از اين رو، عده‌اى از فقيهان شيعه معتقدند: در صورت امكان مالى، جسمى و ... تغيير جنسيت و عمل جراحى دوجنسى يا خنثى براى تبديل به مرد يا زن واجب است.

به نظر مى‌رسد ضرورت تغيير جنسيت براى خنثى‌ها به دليل علائم جنسى دوگانه، غير قابل انكار است و در اين امر فرقى بين خنثاى مشكل و خنثاى غير مشكل نيست. البته اضطراب و تشويش در مورد خنثاى مشكل، به مراتب بيشتر از خنثاى غير مشكل است، ولى خنثاى غير مشكل نيز از وضعيت جنسى خويش به شدت رنج مى‌برد و از نظر پزشكان تنها راه درمان، انجام عمل جراحىِ تغيير جنسيت است و از اين طريق، آلت تناسلى ضعيف حذف شده و جنسيت ديگر تقويت و كامل مى‌شود.