«امام صادق (ع) از جدّش اميرالمؤمنين (ع) نقل نموده است كه خطاب به كودكانى كه نوشته‌هاى خود را نزد آن حضرت آورده بودند تا بهترين‌شان را برگزيند، فرمود: به معلّمين ابلاغ نماييد كه اگر در تأديب كودكان بيش از سه ضربه شلّاق بزنند، قصاص خواهند شد.» [1] در اين‌جا نيز امام (ع) جواز تأديب كودكان به وسيله‌ى معلّم را امرى مسلّم و مفروغ‌عنه دانسته و فقط در مقدار آن اظهار نظر فرموده است. بنابراين، دانسته مى‌شود اولياى مدرسه، حقّ و ولايت بر تنبيه دانش‌آموزان دارند.

با اين وجود، شايسته است معلّمين شاگردان خود را به علم و دانش راغب و علاقمند سازند، نه اين‌كه براى پيش‌برد امورشان از انگيزه‌هاى ترس و خشونت، يعنى تنبيه، كمك بگيرند. مرحوم شهيد ثانى در اين مورد مى‌نويسد:

«در صورتى كه معلّم رفتارى خلاف فضيلت در شاگرد مشاهده كرد، بايستى دستور پيامبر اسلام (ص) را انجام دهد كه فرمود:

«ليّنوا لمن تعلّمونه ولمن تتعلّمون منه؛ [2]

يعنى: نسبت به كسى كه او را تعليم مى‌دهيد و هم‌چنين نسبت به كسى كه از او علم مى‌آموزيد، نرم و مهربان باشيد». [3] ايشان در جايى ديگر اضافه مى‌كند:

«اگر معلّم مشاهده كرد شاگرد در انجام برنامه‌ى درسى‌اش كوتاهى مى‌كند، نخست در نهان، و در درجه‌ى دوم آشكارا، او را با تنبيه زبانى توبيخ و ملامت كند». [4] ابن‌خلدون نيز در كتاب خود، بحثى را به اين موضوع اختصاص داده و يادآور مى‌شود:

[1]. محمّد بن يعقوب كلينى، الكافى، ج 7، ص 268؛ محمّد بن حسن طوسى، تهذيب الاحكام، ج 10، ص 150؛ محمّد بن حسن حرّ عاملى، وسائل الشيعة، ج 18، ص 582، باب 8 از ابواب بقية الحدود، ح 2؛ «على بن ابراهيم، عن أبيه، عن النوفلى، عن السكونى، عن أبى‌عبدالله (ع): إنّ أميرالمؤمنين (ع) ألقى صبيان الكتاب ألواحهم بين يديه ليخير بينهم فقال: أما أنّها حكومة والجور فيها كالجور فى الحكم، أبلغوا معلّمكم إن ضربكم فوق ثلاث ضربات فى الأدب اقتصّ منه».

[2]. محمّد رى‌شهرى، ميزان الحكمة، ج 3، ص 2083.

[3]. زين الدين بن على عاملى (شهيد ثانى)، منية المريد فى آداب المفيد والمستفيد، ص 193.

[4]. همان، ص 196.