باشد، در آدميزاد ارثى نيست، يعنى موروثى بودن كليت ندارد، و مطالبى كه از همان طريق آموخته است به اخلاف منتقل نمى شود. هرگز فرزند يك بنا يا يك معمار و يا يك مهندس بنا و معمار و مهندس زاييده نمى شوند هم چنين.... .

آزماشى كه دانشمند معروف «پاولوو» به عمل آورده است به نفع اين مطلب گواهى مى دهد، يك عده موش را اين طور عادتمى دهد، كه حاضر بودن غذا را به وسيله صداى زنگ به آن ها اطلاع دهد. اين عادت پس از 300 بار تكرار در آن ها چنان عادى م يشود كه به محض شنيدن صداى زنگ به طرف غذا مى دوند. اولاد حاصل از اين موش ها بر اثر 100 بار تمرين مانند والدين خود به صداى زنگ عادت مى كنند و در نسل دوم 20 بار تمرين در نسل سوم 10 بار و بالاخره در نسل چهارم پنج دفعه تمرين كفايت مى كند.

«پاولوو» چنين نتيجه مى گيرد كه پس از چند نسل، اين عادت چنان موروثى مى شود كه به شنيدن نخستين صداى زنگ، عمل اجدادى خود را صورت خواهند داد.

ولى آزمايش «پاولوو» با آزمايش هاى نظير آن اساساً مطابقت نمى كند. چنان كه «مارك دوول» در سال 1924 در طى چند نسل متوالى يك عده موش سفيد را اين طور عادت مى دهد كه غذاى خود را در محلى پيدا كنند كه براى رسيدن به آن بايد از راه هاى پر پيچ و خم عبور كنند ولى اين صفت هرگز در فرزندان آن ها موروثى نگشته است. وقتى «مارك دوول» اولاد اين موش ها را مورد آزمايش قرار مى دهد برخلاف «پاولوو» نتيجه مى گيرد، يعنى براى عادت دادن بچه هاى آن ها ناچار مى شود به اندازه اى وقت صرف كند كه براى والدين آن ها كرده بود.

در پايا لازم است درباره غرايز و احساسات عجيب حيوانات و كارهاى