گزينش پيشوا و رئيس دولت است نه راه منحصر.

در اين صورت با آن چه كه درباره تأسيس دولت يادآور شديم منافاتى نخواهد داشت چيزى كه هست بيعت علاوه بر اخذ رأى يك عمل فوق العاده است كه به مقام و موقعيت رئيس، استوارى مى بخشد. اگر گزينش حاكم اسلامى از طريق بيعت راه منحصر به فرد بود، در سخنان پيامبر و پيشوايان معصوم به آن اشاره اى مى شد.

از ميان خلفا تنها اميرمؤمنان از طريق بيعت، برگزيده شد و هرگز امت با خلفاى سه گانه چنين بيعتى انجام ندادند جز با خليفه نخست آن هم به صورت ناقص و نيم بند.

دانشمندان شيعه و سنى احاديثى درباره امور مربوط به «بيعت» نقل كرده اند و برخى از آن ها با عقايد شيعى كه در يك مقطع از زمان، انتخاب رهبر اسلامى را تنصيصى مى داند، سازگار نيست. علاقمندان مى توانند به مدارك ياد شده در زير مراجعه كنند.[1]

دومين طرح براى اداره جامعه اسلامى، تشكيل حكومت پس از رحلت پيامبر بر اساس «سيستم شورايى» است، و بسيارى از نويسندگان اسلامى در كشورهاى عربى، روى اين سيستم تكيه مى كنند، و مى خواهند بگويند كه سيستم