مسلماً تفسير هر پديدهاى بر اثر پيشرفت علم بر پايه يك رشته اصولى استوار است كه همگان آن را قبول دارند و بر اثر برهان عقلى يا تجربه هاى يقين آفرين، اين اصول حالت موضوعى و واقعى به خود گرفته و انسان در صحت آن ها شك نمى كند، مثلا يك فرد رياضى در حل مسائل رياضى از چهار عمل اصلى و نظاير آن نتيجه مى گيرد. استفاده از اين ابزار و ادوات چيزى را بر متن تحميل نمى كند بلكه غبارى را كه روى واقع نشسته است كنار مى زند.

يك شيمى دان براى حل يك معادله شيمى از جدول مندليف بهره مى گيرد و يا مجتهدى بر اساس حجت بودن قول يك فرد ثقه، حكمى را از روايتى كه او از معصوم نقل مى كند استنباط مى كند.

اين پيش فرض ها بسان كيفيات اوليه شىء است كه در واقع و ذهن، يكسان مى باشند مانند امتداد و حركت، كشش در خارج با كشش در ذهن يكى است و هرگز مانند كيفيات ثانويه نيست كه تركيبى از داده خارجى و تأثير ذهنى باشد بسان بو، مزه، صدا، مثلا تندى فلفل در زبان ما، يك نوع واقعيت است مزدوج از تأثير فلفل روى زبان كه نتيجه آن تندى است و هم چنين است اقسام بوها كه شىء نزد ما بوى بدى دارد در حالى كه نزد ديگرى داراى بوى خوش است، كه نتيجه ملائمت با حس بويايى و عدم ملايمت با آن مى باشد.

گاهى مفسر يك رشته اصولى را كه در علوم طبيعى و يا نجوم كه با معيارهاى غير قطعى به ثبوت رسيده، اصول موضوعى و واقعى تلقى مى كند، مثلا معتقد مى شود كه مسأله تحول انواع اصلى است استوار كه تا روز رستاخيز خراشى بر نخواهد داشت در حال يك كمتر فرضيه اى در علوم طبيعى حالت ثبات به خود