كردند.

برعكس، چه بسا گروه فقير و مستمندى بودند كه به خاطر يك رشته تلقين ها و گرايش هاى قبيله اى در صف دشمنان پيامبران قرار داشتند و طاغوت و طاغوتيان را كمك مى كردند.

قرآن در سوره «ليل» دو نوع دارا معرفى مى كند: يكى: به خاطر گرايش هاى دينى ثروت خود را انفاق مى كند و ديگرى به عللى بخل مىورزد و از انفاق خوددارى مى كند چان كه مى فرمايد:

(فأمّا من أعطى واتّقى * و صدّق بالحسنى * فسنيسّره لليسرى * و أمّا من بخل واستغنى * و كذّب بالحسنى * فسنيسّره للعسرى).[1]

«آن كس كه بخشش و پرهيزگارى كرد، و پاداش هاى الهى را باور نمود، او را براى رسيدن به سراى آسايش موفق گردانيم و آن كس كه بخل ورزيد، و اظهار بى نيازى كرد، و پاداش هاى نيك را تكذيب كرد، او را براى سراى دشوار آماده مى سازيم».

سخن درباره عوامل سازنده تاريخ از نظر قرآن گسترده است به اين مقدار بهره گيرى از قرآن اكتفا مى كنيم.