نام کتاب : مسائل جديد كلامى نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر جلد : 1 صفحه : 478
مايه بدبختى و بدفرجامى است، بپرهيزد.
بخش مهمى از مباحث قرآن را، سرگذشت اقوام و ملل گذشته تشكيل ميدهد، قرآن با بيان زندگى پيامبران و ملت هاى گذشته، كليد تحولات تاريخى را از نظر بقا يا نابودى جوامع، به دست مى دهد و به پيامبر خود دستور مى دهد و مى گويد:
«سرگذشت اقوام گذشته را براى آنها بازگو كن تا آنان در آن ها بينديشند».
چرا مى گويد در سرگذشت اقوام پيشين بيندشند براى اين كه انسان هاى بعدى از قوانين حاكم بر تحولات جوامع انسانى آگاه گردند و كليدها و نيروهاى محرك تاريخ را به دست آورند، و پس از تجزيه و تحليل، از شناسايى رموز تكامل تاريخ، جامعه را به سوى آينده روشنى سوق دهند. اگر تاريخ، قوانين روشنى نداشت و بشر در ساختتن تاريخ خويش مختار و آزاد نبود دليلى نداشت كه خداوند به ما بفرمايد:
(قد خلت من قبلكم سنن فسيروا فى الارض فانظروا كيف كان عاقبة المكذّبين).[2]
«پيش از شما سنت ها و قوانينى بر جوامع حكومت مى كرد. پس در زمين گردش كنيد، تا روشن گردد كه سرانجام گروهى كه پيامبران خدا را تكذيب كردند، چگونه بوده است؟».
اميرمؤمنان على(عليه السلام) درباره پيروى تاريخ از يك رشته قوانين منظم، جمله اى