نگاهِ كلان حقوقى، آزادى هر فرد محدود به حدود سه گانه است:

1. حقوق خداوند بر انسان ها.

2. حقوق جامعه بر شهروندان.

3. حقوق شهروندان بر يكديگر.

اكنون بر اساس اين نگاه كلان حقوقى، بايد به مسأله ى مورد بحث پرداخت و رابطه ى فرد مرتد با حقوق الهى و جامعه را بررسى كرد.

بر اساس حقّى كه خداوند بر انسان ها دارد (كه در قالب بايدها ونبايدها آن ها را به وسيله ى آيات قرآن و روايات معصومين(عليهم السلام) بيان داشته است)، فرد مرتد نبايد به ابراز و اظهار عقايد الحادى خود در بين عوام مردم بپردازد و از اين رهگذر موجب انحراف فكرى آنان گردد. فرد مرتد تا جايى كه به اظهار و تبليغ عقايد خود نپرداخته است و تنها در فضاى انديشه و فكر خود از عقايد اسلامى رو گردانده و به عقايد الحادى گراييده است، تنها به لحاظ كلامى (علم كلام) مرتد شده است. در بخش پيشين، در مورد حكم چنين فردى به تفصيل سخن گفته شد.

امّا وقتى كه فرد مرتد به ابراز و اظهار عقايد الحادى خود مى پردازد، علاوه بر ارتداد كلامى، به ارتداد فقهى نيز دچار شده است و بدين لحاظ مشمول نواهى فقهى قرار مى گيرد.

اشكلا نشود كه «اكنون كه فرد به ارتداد گراييده است و از اساس، موجودى به نام خداوند را نمى شناسد، سخن از حقوق الهى گفتن با او و لزوم رعايت و پاسداشت حقوق خداوند، سخنى لغو و بيهوده است»; چرا كه روى سخن در اين