بررسى هاى باستان شناسى و انسان شناسى نشان مى دهد كه دين، همزاد انسان است، و از لحظه اى كه براى بشر، زندگى اجتماعى و تمدن شناخته شده، دين نيز با آن همراه بوده است، ولى بايد توجه نمود دين الهى را دو بخش تشكيل مى دهد:

أ. اعتقادات

ب. احكام

در بخش نخست، تكيه گاه دين الهى بر براهين عقلى است، البته در مواقعى كه عقل و خرد حق داورى دارد، از اين جهت، در تمام شرايع آسمانى، در مورد اعتقادات، از داورى هاى خرد بهره گرفته اند و ع لمى به نام كلام پديد آمده است، البته اين بدان معنى نيست كه در مورد اعتقادات هيچ گاه از دليل نقلى بهره گرفته نمى شود، بلكه مقصود اين است كه پايه اعتقادات را براهين عقلى تشكيل مى دهد، و نقل هم بياگر نوعى از ادراكات عقلى است.

در بخش دوم، كه همان احكام است، زندگى انسان در شرايع، بالاخص شريعت اسلام، از بدو تولد تا روزى كه نديا حق را لبيك مى گويد تحت برنامه اى درآمده و همگى از جانب خدا به رسولان الهام شده و همگان بايد از آن پيروى كنند، و گرايش به داورى هاى ديگر از نظر قرآن، حكم جاهلى است كه بايد از آن دورى جست: