2. كارهايى كه با سعادت و خوشبختى او ارتباط دارد و جز يك راه معيّن، ديگر راه ها مايه ى بدبختى او است. آزادى مطلق در اين قسمت خردمندانه نيست و نمى توان دست افراد جاهل و نادان را در اين قسمت باز گذارد; مثلا در مسايلى مانند اعتياد به مواد مخدّر از هروئين و ال. اس. دى و شراب كه از سعادت بشر جلوگيرى مى كنند; آزادى در عقيده و عمل مايه بدبختى است و نبايد انسان را به حال خود رها ساخت و لذا در جامعه اى كه ميكرب «وبا» پيدا شود مجبور ساختن افرد ناآگاه از خطر بيمارى هاى مهلك به واكسينه شدن، نه تنها بد نيست، بلكه يك عمل زيبا و صد درصد انساين است در جهان هيچ مأمور بهداشتى را به خاطر چنين عملى متجاوز به حريم آزادى افراد، نمى شناسند.

امروزه نيز بيمارى «سارس» كه در شرق آسيا پديد آمده و بيمارى مهلك و مسرى اعلام شده، تمام كشورهاى جهان، را به وحشت انداخته و لذا براى جلوگيرى از سرايت اين بيمارى هر نوع مسافرت به نقاطى كه اين بيمارى در آن جا شايع است ممنوع گرديده، و مسافران آن مناطق را بالاجبار راهى قرنطينه مى كنند تا از گسترش اين بيمارى جلوگيرى كنند.

اكنون بايد ديد عقيده چيست؟ اگر مقصود از عقيده مسلكى است كه ارتباطى با خدا و جهان فراتر ندارد، و در زندگى دنيوى و اخروى انسان هيچ نوع تأثيرى نمى گذارد، آزادى چنين مسلكى بلا مانع است و اصولا نبايد نام آن را عقيده نهاد، بلكه بايد آن را مسلك خواند، ولى بحث در عقيده اى است كه سعادت انسان در دو جهان به آن بستگى دارد. و فرض اين است كه فقط يك عقيده مى تواند سعادت آفرين و كارساز باشد. در اين مورد، چگونه مى شود بر آزادى عقيده صحّه