بزرگترين از فرزندان علي، و كنيت او ابو محمد بود، و مادر او خاتون قيامت فاطمه زهراء بنت محمد صلّي اللّه عليه و سلّم و رضي اللّه عنها بود، و حسن از همه خلق به مصطفي مانندتر بود، از ناف تا به قدم، و او زن بسيار خواست، تا چنين روايت ميكنند: كه دويست زن آزاد، در نكاح او آمده بود، و او را هفت فرزند بود، پنج پسر: حسن و حسين و زيد و عمر و طلحه. و دو دختر: ام عبد اللّه. و ام حسن [1]. و چون مصطفي از دار فنا بدار بقا رحلت فرمود، او هفت ساله بود و چون علي رضي اللّه عنه به كوفه شهادت يافت، خلق كوفه دران روز با او بخلافت بيعت كردند و چون خبر بشام رسيد، خلق شام با معاويه در بيت المقدس بيعت كردند و حسن علي، با چهل هزار مرد از كوفه، در ماه ربيع الاول سنه احدي و اربعين، روي بشام نهاد، و معاويه روي بعراق نهاد، در مدت ده روز بزمين كوفه آمد، و لشكر حسن رضي اللّه عنه، به بساط [2] مداين با هم در آويختند و چون حسن رضي اللّه عنه ديد كه خون مسلمانان ريخته خواهد شد، با معاويه صلح كرد، و خلافت بدو تسليم كرد در جمادي الاولي، و مدت خلافت او هفت ماه بود و پانزده روز، و گفته‌اند: كه شش ماه و پنج روز، حسن رضي اللّه عنه بمدينه آمد، و معويه [3] او را مال بسيار داد و خدمت كرد، و گفته‌اند: كه زن حسن رضي اللّه عنه جغده [4] بنت الاشعب بن قيس الكندي او را بطريقي زهر داد، و در