كنيت او ابو عبد اللّه [1] بود، و مادر او كرديه [2] بود، و ولادت او در سنه خمس و ستين، و بروايتي سنه سبعين، و بروايتي سنه اربع و ستين بود، و بيعت او در سنه سبع و عشرين و مائه، و او را حمار الجزيره گفتندي، بدان سبب كه عرب هر صد سالي را سال حمار گويد، بدليل قوله تعالي في قصة عزيز:
بل لبثت مائة عام فانظر الي طعامك و شرابك لم يتسنه و انظر الي حمارك [3] و ملك بني اميه نزديك صد سال بود، كه او را امارت رسيد.
حمارش از بهر آن گفتند، و در كتب بني اميه رسيده بود، كه رفتن ملك بني اميه وقتي باشد، كه بامارت كسي بنشيند، كه مادر او جاريه [4] باشد. و مروان آخرين امير بود از بني اميه. در ايام او منازعت افتاد، ميان نصر سيار و ميان سرهنگان او بخراسان، و درين وقت ابو مسلم مروزي خروج كرد، و ضحاك قيس فهري خارجي خروج كرد از شهر زور [5] بر مروان، و ميان ايشان قتال افتاد در نواحي كوفه، و در سنه ثمان و عشرين و مائة ضحاك را بكشت، و ولايت مروان پنج سال و دو ماه بود، و او را در بوصير ديهي از ديهاء مصر بكشتند [6] و دولت بني اميه و بني مروان نقل كرد، و سلطاني بني العباس قوت گرفت.
حق تعالي سايه چتر پادشاه زمان را با عواطف امن و امان ممدود دارد.
و اللّه اعلم بالصواب.