باشد. بلى در صورتى كه افرادى كه گوش دادن خطبه بر آنها واجب است به زبان عربى آشنا نباشند احوط اين است كه موعظه را به زبان آنها تكرار كند، بلكه لزوم آن خالى از قوّت نيست زيرا كه موعظه و توصيه به تقوى بر زبانى كه مستمع معنى آن را نفهمد صدق نمى‌كند.

مسأله 10 كسى كه نمى‌تواند خطبه را به زبان عربى بخواند بايد ياد بگيرد، و اگر نتواند ياد بگيرد وجوب خطبه بغير عربى و كفايت آن مشكل است لكن احتياط اين است كه خطبه را به غير عربى خوانده و نماز جمعه را بخواند و بعد نماز ظهر را هم به جا آورد.

مسأله 11 اظهر جواز تقديم خطبه است بر زوال به نحوى كه مقارن فراغت از خطبه ظهر شود، لكن احتياط آن است كه خطبه را بعد از زوال بخواند.

مسأله 12 هر گاه نماز جمعه را پيش از خطبه به جا آورد اگر چه از روى فراموشى باشد صحيح نيست و در اين صورت براى نماز جمعۀ بعدى به دو خطبه‌اى كه بعد از نماز اوّل خوانده شده (اگر موالات بهم نخورده باشد) مى‌توان اكتفا كرد و تكرار آنها لازم نيست.

مسأله 13 أحوط اگر أقوى نباشد اين است كه امام خودش خطبه‌ها را بخواند، و در صورتى كه ديگرى خطبه را بخواند هر چند به جهت نبودن امامى كه خطبه را بخواند، اكتفاء به آن خطبه محلّ تأمّل است و احتياط اين است كه نماز ظهر نيز خوانده شود.

مسأله 14 على الأظهر واجب است كسى كه خطبه را مى‌خواند ايستاده باشد.

مسأله 15 ظاهر اين است كه در حال خواندن هر دو خطبه طمأنينه واجب نباشد.

مسأله 16 واجب است بين دو خطبه به مقدارى نشستن فاصله شود، و احوط آن است كه آن نشستن مختصر و كم باشد، و بنا بر اقوى طمأنينه در آن واجب نيست.

مسأله 17 سزاوار است در هر دو خطبه طهارت و استقرار مراعات شود، و بجز مطالب خطبه سخنى نگويد و خنده و گريه نكند و سائر شرايط نماز را رعايت نمايد بجز استقبال كه در حال خطبه مستحب است امام رو به مأمومين بايستد.

مسأله 18 احوط آن است كه خطيب صداى خود را به قدر متعارف بلند كند تا در صورت امكان همه يا بيشتر مأمومين صدا را بشنوند و از مواعظ او استفاده نمايند.

مسأله 19 جايز است خطيب از خطبه‌اى دست برداشته و خطبۀ ديگرى را شروع كند و قطع خطبه مانند قطع نماز حرام نيست.

مسأله 20 خطيب مى‌تواند از خطبه دست برداشته و در جماعت ديگرى شركت كند مادامى كه شروع به نماز نكرده باشد.

مستحبّات نماز جمعه

براى امام جمعه چند چيز مستحبّ است كه ذيلا بيان مى‌شود: (1) در حال خطبه خواندن امام رو به مردم بايستد. (2) بليغ و توانا در سخن گفتن و موقع‌شناس باشد. (3) مواظب بر نمازهاى خود در وقتشان باشد. (4) بر انجام اوامر الهى حتّى مستحبّات حريص باشد. (5) نواهى الهى حتّى مكروهات را ترك نمايد. (6) از شبهات اجتناب نمايد. (7) از سخنان بيهوده خوددارى كند